________________
કલ્યાણ : એકબર, ૧૯૬૦ : ૬૦૧
આધાર માન્યતા પર નથી હોતો. હકિકત અને પુરાવા “સ્વામી, હવે મને કાંઈ ચિંતા નથી. મારા કોઈ પર હોય છે. તું એ દષ્ટિએ આ પ્રશ્નને સમજી લે કર્ભદોષના અંગે આ વિપત્તિ આવી પડી છે. પણ અને બે ઘટિકા પછી તાપસકન્યાને ઉત્તર મને આપી સ્ત્રીનું વિશ્વ એના સ્વામીમાં જ છે. મારું વિશ્વ જજે.' આટલું કહીને મહારાજા હેમરથ મહામંત્રી મારા માટે સલામત છે.” સાથે વિદાય થયા.
‘પણ મારે પિતાજીને શું કહેવું?” પત્ની પ્રત્યે શુદ્ધ પ્રેમ અને નિષ્ઠા રાખનારે : “આપ નિઃશંક પણે કહેજે હું આ અંગે કશું કનકરથ દાઝેલા હૈયે ઉપર ગયો.
જાણતી નથી. હત્યાની કલ્પના સરખીયે જીવનમાં | ઋષિદત્તા સ્નાનાદિથી નિવૃત્ત થઈ વસ્ત્રાભૂષણ કદી આવી નથી.” ધારણ કરી હજુ થોડી પળો પહેલાં જ શૃંગારખડમાં “પણ પિતાજી તારા આ સત્ય કથન પ્રત્યે વિશ્વાસ આવી હતી.
નહિં રાખે તો ?” યુવરાજ શૃંગાર ખંડમાં દાખલ થયો એટલે ત્યાં
સત્ય એ સત્ય જ છે. કર્મના આવરણના અંગે ઉભેલી બંને પરિચારિકાએ મસ્તક નમાવીને ચાલી
કોઈવાર સત્ય અન્યને દેખાતું નથી. પરંતું આવરણ ગઈ..
અળગાં થયા પછી સત્ય સૂર્ય કરતાં યે વધારે તેજ- યુવરાજે એક આસન પર બેઠક લઈ પ્રિય, સ્વી બનીને પ્રકાશી ઉઠે છે.” તાપસકન્યાએ કહ્યું. નિર્દોષ અને સદાય મંગળભાવ ઉત્પન્ન કરનારી પ્રિય
યુવરાજે ઉભા થઈ પત્નીને હૈયા સરસી લીધી તમા સામે નજર કરી. ઋષિદત્તા કરમાયેલા વદને બેઠી
અને પત્નીનું કરમાયેલું વદન કંઇક પ્રફુલ્લ બન્યું. હતી. યુવરાજે કહ્યું; બે ઘટિકા પછી મારે પિતાજી
તેણે પ્રિયતમાના મસ્તક પર એક હાથ મૂકીને કહ્યું: સમક્ષ હાજર થવાનું છે.”
પ્રિયે તારા શબ્દોમાં મને સોએ સો ટકા વિશ્વાસ છે. કેમ ?'
પિતાજીનો સંશય દૂર થાય કે ન થાય પણ તારા તારે ઉત્તર આપવા.”
શબ્દ હું એમની સમક્ષ ગર્વભર્યા સ્વરે રજુ કરીશ “સ્વામી, હું શું ઉત્તર આપું?” .
અને તેઓ કંઈપણ નિર્ણય લેશે તે પહેલાં હું તારી બાલ્યકાળથી જ સત્યના સંસ્કાર પડયા છે. અહિં. હકીકત નિર્ભયતાપૂર્વક સમજાવીશ, છતાં તેઓ સાને આદર્શ મળ્યો છે. હું શું કહું ? આ હત્યાઓ અનુચિત નિર્ણય લેશે તે હું એ નિર્ણયનો પ્રતિવાદ અંગે હું કશું જાણતી નથી.”
કરીશ.” પિતાજીને સંશય છે કે આ કાંઈ તારા હાથે જ સ્વામી !' તાપસકન્યાએ મુખ ઉંચુ કરીને સ્વામી થતું હોવું જોઈએ.” યુવરાજે કહ્યું.
સામે જોયું અને કહ્યું; “નહિં, આપ પૂજ્ય સામે આ શબ્દો સાંભળીને ઋષિદત્તા ધ્રુજી ઉઠી. બે પ્રતિવાદ કરશો નહિ. સંસારમાં સત્યને કદી આંચ પળ મૌન છવાયું. ત્યાર પછી તે મૃદુ ગંભીર સ્વરે નથી આવી. હું શ્રદ્ધાપૂર્વક કહું છું કે આજ નહિં બોલી, “આપના હૈયામાં મારા પ્રત્યે સંશયની એક તે આવતી કાલે પણ સત્ય પિતાના તેજ વડે પ્રગટ પણ રેખા નથી પ્રગટીને ?”
થશે.” ના પ્રિયે, મને કોઈ દેવ આવીને કહી જાય તે
પ્રિયે, સત્ય ખાતર મૌન રહેવું એ સત્યની પણ તારા પ્રત્યેની મારી શ્રદ્ધા જરાયે ચલિત થઇ અભ્યર્થના નથી.” શકે એમ નથી. હું તને સંપૂર્ણ નિર્દોષ અને નિર્મળ પરંતુ વિવેક અને ધર્મની મર્યાદા અલ્પ નથી. માનું છું અને જીવનભર માનતો રહીશ.” યુવરાજ પ્રતિવાદ હંમેશા કલહને સજક છે અને કલહથી કનકરણે કહ્યું.
અશાંતિ, અલક્ષ્મી અને કડવાશ સિવાય બીજું કશું
