________________
-
-
-
માનવજીવનનો સાર કર્યો ? =
પૂ. મુનિરાજ શ્રી માનતુંગવિજયજી ગણિવર દેવદુર્લભ માનવજીવન કેવલ કમાવા કે ખાવા માટે નથી: આજે જીવન કેવલ ધન માટે મોટે ભાગે; છવાઈ રહ્યું છે. જીવન માટે ધન કે ધન માટે જીવન ? તે પ્રશ્નન આજે ભલ–ભલાનાં જીવનમાં અટવાઈ રહ્યો છે, તે પરિસ્થિતિમાં વાસ્તવિક રીતે જીવન શાના માટે છે ? તેનો સાર શું ? એ હકીકતનો આ લેખમાં જવાબ પ્રાપ્ત થાય છે. ટૂંકો પણ આ લેખ જીવન વિષે સાચી પરિસ્થિતિ
જણાવી જાય છે. જે સર્વ કોઈએ વાંચવા જેવું છે.
(૯)
ત્યાગીને ધનદૂષણ, ગૃહસ્થીને ધન- ગોધાવું પડયું છે. જે અંતરમાં એવું બળ -ભૂષણ,” અથવા “ત્યાગીની શોભા નિધન પેદા થઈ જાય છે, આ પાપના કીચડથી ભરેલા પણામાં અને નિઃસ્પૃહીપણામાં, અને ગૃહસ્થની ગૃહસ્થ જીવનથી પર થઈને, ધનની આવશ્યકતા શેભા સઘળી ધન હોય તે” આ જાતિના
વિનાના પરમશાંતિમય નિસ્પૃહી જીવનને સ્વીવ્યવહારવચનના અવલંબને, પ્રાયઃ દુનિયાની
કારીને આ લેક તથા પરલેકને અનુપમ પ્રવૃત્તિ ચાલે છે.
આનંદ અનુભવીયે. ગૃહસ્થજીવનમાં ધનની પગલે પગલે આ ભાવે અંશે પણ હૈયામાં ન આવે, જરૂરીઆત, એ વાત બરાબર હોવા છતાં, પણ તેનું ગૃહસ્થ જીવન, મોટા ભાગે આ લેકના એમાં વિવેક કરવાની આવશ્યક્તા છે. આય. ધન, સત્તા અને પ્રતિષ્ઠા મેળવવા માટે વિધજીવનમાં મુખ્યતા ધનની કે ધમની? એ વાતનો વિધ પ્રકારની દેડધામમાં જાય. વિવેક કરીને જે સમજણપૂર્વક જીવે તેને શાંતિ આને માટે, આર્યદેશના મહાપુરૂષોએ, મળે. ધનની આવશ્યકતા અને મુખ્યતા આ ધર્મ, અર્થ, કામને વ્યવસ્થિત પણે સેવવાની બેને ભેદ સમજ જરૂરી છે.
રીતે બતાવી છે. પુરુષાથ ચાર કહ્યા છેઃ-ધર્મ, ધનની મુખ્યતાવાળું જીવન, અશાંતિભર્ય, અર્થ, કામ અને મોક્ષ. એમાં મોક્ષ પુરુષાર્થ એ નાસ્તિક જેવું, અનાર્યપણાના આલંબનવાળ સર્વ પુરુષાર્થનું અંતિમ સાધ્ય છે. એના સાધન કહેવાય.
માટે ધમ છે. એટલે મોક્ષ માટે પુરુષાર્થ કરવા
ઈચ્છનારે, ધમ પુરુષાર્થને જ સેવ જઈએ. ધમની મુખ્યતાવાળા જીવનમાં ધનની
દુનિયા પુરુષાર્થ ધર્મ, અર્થ અને કામ એ ત્રણ ધમને બાધા ન પહોંચે એ રીતે ઉપાર્જના હોય,
માટે કરે છે. જગતના જીને અથ અને કામ જેથી તેને ધમની હાજરી, ધનપ્રાપ્તિમાં
માટે મહેનત કર્યા વિના ચાલતું નથી. નાના પગલે પગલે બેટા માર્ગે જતા અટકાવે. હૈયામાં મોટા સર્વ પ્રાણીઓ અર્થ-કામની ધૂનમાં બેઠેલે ધમ એને સમજાવે કે, ધન માટે.
લાગી પડયા છે. : “જીવન નથી, પણ જીવન માટે ધન છે. ધન વિના પણ ત્યાગી પુરુષ સુંદર જીવન જેને પૂછે તેને એકજ જવાબ છે કે,
જીવે છે. આપણામાં ત્યાગી થવાનું સામર્થ્ય “ભાઈ, બધી મહેનત, આટલા સાચા બેટા, એ આપ્યું નથી, એથી ધનની જરૂરીયાતવાળા આટલી માયાજાળ, બધું કમાવા અને ખાવા નિર્માલ્ય અને પાપમય ગૃહસ્થ જીવનમાં માટે છે. આમાં કમાવા શબ્દમાં અથની વાત
