________________
વહેતા વહેણો
2શ્રી સમીક્ષકો
બા
ભારતની લેાકસભામાં રજી થયેલ, અને હમણાં સીલેકટ કમિટીને સોંપાયેલ ધાર્મિ – ટ્રસ્ટ નિયમન ખરડા' એ ખરેખર જૈનસમાજની ધાર્મિક મિલ્કત માટે અતિશય ખતરનાક છે. પ્રવર સમિતિએ આ ખરડાને અંગે જનતા પાસેથી તા. ૨૧-સપ્ટે.ખર-૬૦ સુધી નિવેદન પત્રાની માંગણી કરી છે, સમગ્ર ભારતના હિંદુ એનાં ધાર્મિક સ્થાનાને સ્પર્શતા આવા ખરડાને માટે હજી તેા સમાજમાં-દેશમાં તે ખરડો કે ખરડાની કલમા સકાઇના જાણવામાં ન આવી હોય ત્યાં આટલી ટુંક મુદતમાં જનતા એને અંગે પેાતાનાં નિવેદનપત્રા કઈ રીતે મેાકલાવી શકે ? સમિતિની મિટીંગ તા. ૧૦-ઓકટોબરમાં મળનાર છે. બાદ આ સમિતિ પોતાના રીપોર્ટ લોકસભા સમક્ષ નવેમ્બરમાં રજુ કરે તેમ સવિત છે. આ ખરડા લાકસભા તથા રાજસભામાં રજુ થયેલ, ખાદ તે પ્રવર સમિતિને સોંપાયેલ છે, આ સમિતિમાં ૩૦ સભ્યો લેક સભાના છે, અને ૧૫ સભ્યા રાજસભાના આ ખરડા વાંચતાં અને તેને અ ંગે વિચારતાં સ્પષ્ટપણે એમ લાગ્યા વિના રહેતું નથી કે ભારત સરકાર જો આ ખરડો પસાર કરે તો હિંદુસમાજ કે જૈનસમાજની કાડાની ધાર્મિક સ્થાવર તથા જંગમમિલ્કતા જ તે દિવસે સર કાર હસ્તક ચાલી જવાની;' આ ખરડાની જોગવાઈ જોતાં કોઈપણ ધર્મશીલ પ્રામાણિક માણસ પણ પોતાના ધાર્મિક સ્થાનેાના વહિવટ સુખપૂર્વક ચલાવી શકે તેમ બને તેવું નથી. આ ખરડાને ઉપર-ઉપરથી શ્વેતાં એ હકીકત સ્પષ્ટ રીતે જણાય છે કે,
છે.
આ ખરડામાં જો કે હિંદુ શબ્દ વપરાયે નથી, પણ ખરડામાં સૂચવાયેલા અપવાદો જોતાં આ ખરડો મુખ્યત્વે હિંદુએના અને જૈનના
અ
ધાર્મિક મિલ્કતાનાં સ્વાતત્ર્યને રૂંધનારા ખરડા:
ધાર્મિક ટ્રસ્ટોને લાગુ પડે છે, એટલે આપણાં જૈનમ દિશ, ઉપાશ્રયા, ધાર્મિકક્રિયા કે ધન ક્રિયા માટે વપરાતાં કોઇ સ્થાનકો, આયંબિલખાતા, પાઠશાળા કે એવાં કોઇપણ ધાર્મિકસ્થાના, ધાર્મિક મિલ્કતા આ કાયદામાં આવી જાય છે. એવા દરેકને રજીસ્ટર કરાવવા પડશે, તેમાં આવકની કોઇ મર્યાદા નથી.’
તદુપરાંત સરકાર નિયુકત ચેરીટી કમીશ્નરની સત્તા આ ખરડાથી ઘણી જ અમર્યાદિત અને આપખુદ રહે છે, કે જેના કોઇ પાર નથી. જેમકે, પાંચ ર્હારની જેની વાર્ષિક આવક હોય તેણે તેનું વાર્ષિક બજેટ તૈયાર કરીને કમીરનરને મોકલવાનું, તેમાં ઓછા-વત્તુ ખચ કરવાની તથા કાપકૂપ કરવાની સત્તા કમીશ્નરની રહેશે,
વાર્ષિક પાંચહજારથી વધુ આવકવાળા ટ્રસ્ટને હિસાબ કમીશ્નર જે આડીટર નિયુકર્ત કરે તેની પાસે જ એડીટ કરાવવા પડશે. ને તેને ખ ટ્રસ્ટે આપવા પડશે. ટ્રસ્ટની ચેજનામાં ફેરફાર કરવા કે ટ્રસ્ટનાં સ્કીમને રદ કરવાના અધિકાર કમીશ્નરને રહેશે, ૨૫ હજારથી વધુ આવકવાળાં ટ્રસ્ટ માટે કમીશ્નર જે માણુસને નિયુક્ત કરે તેને જ હિસાબનીશ તરીકે રાખવાનું ફરજીયાત, આ અને આના જેવા અનેક અમર્યાદિત હકકે કમીશ્નરને રહે છે. એટલે કે, ધાર્મિક ટ્રસ્ટની સર્વોપરી સત્તા કમીશ્નરની આ ખરડાથી રહે છે ટ્રસ્ટના ઉદ્દેશ મુજબ રકમ ખર્ચવી? ન ખવી કેટલી ખવી ? બંધુ કમીશ્વરનાં હાથમાં.” કોઇ ટ્રસ્ટીની જગ્યા ખાલી પડી હોય તે તેનાં સ્થાને અન્ય ટ્રસ્ટીને નિયુકત કરવાના અધિકાર પણ કમીશ્નરને રહે છે, પછી તે જૈન હાય કે જૈનેતર, આસ્તિક હાય કે નાસ્તિક,
