________________
: ૭૪ : ભાગ્યની વાત :
પ્રયત્ન પણ નિષ્ફળ જાય છે. આ વાતના અનુભવ આપતુ, એક એધપ્રદ દ્રષ્ટાંત રજુ કરવામાં આવે છે.
એક માટું નગર હતું. નગરના રાજા ઘણા વિદ્વાન અને દાની હતા. એની ખ્યાતિ સાંભળીને ઘણાઘણા પડિતા અને યાચક દૂરદૂરથી એ નગરમાં આવતા. અને યોગ્ય દાન પ્રાપ્ત કરીને આનંદમગ્ન બનીને સ્વદેશ પાછા ફરતા.
એક પરદેશી બ્રાહ્મણ એ જ નગરમાં એક વખત આવેલે. તે અને એક ખીને તે જ ગામના બ્રાહ્મણુ નગરમાં દરરાજ ટેલ નાખતા. પરંતુ તેની ટેલ જુદા પ્રકારની હતી. એક ખેલતા કે વળ્યા રે પાછલો રીશે મારુ ખીને ગામના જે બ્રાહ્મણ હતા તેની ટેલ હતી કે जो रीझे कृपाल क्या करे भूपाल ઉલ્ટા-સુલ્યા ભાવાવાળી ખ'ને ભૂદેવાની ટેલ હતી.
"C
J
આમ
ઘણા દિવસેાથી રાજા આ ખને ટેલીઆએની ટેલ સાંભળતા હતા. એક દિવસ રાજાને વિચાર સ્ફુર્યોં કે, આ બંને ટેલીઆના ભાગ્યની પરીક્ષા તે કરી જોઉં ?' એમ વિચાર કરીને એક દિવસ અને બ્રાહ્મણાને તેણે રાજસભામાં રાજાએ માલાવ્યા ને કહ્યુઃ
♦ ૐ ભૂદેવ ! ઘણા દિવસોથી તમે મારા નગરમાં ટેલ નાંખી રહ્યા છે. તેથી હું તમને બન્નેને આવતી કાલે ઈનામ આપવા માગું છું. માટે તમા અને આવતી કાલે રાજસભામાં હાજરી આપજો, રાજાએ ઉપર મુજબ જણાવીને બન્નેને વિદાય કર્યા.
રાજાએ એક ખાનગી માણુસ પાસે એ મેટાં કેળાં મંગાવ્યા અને ઙગરા પાડીને તેમાં ૫૦-૫૦ સેાનામહારા નાંખીને પાછા એવી રીતે પેક કર્યો કે કઈને ય એમ ન લાગે કે કાળાં ખડિત છે.
બીજા દિવસે રાજસભામાં બન્ને બ્રાહ્મણા હાજર થઈ ગયા, રાજાએ ઈનામમાં એક-એક કાળુ' આપીને તેને વિદાય ક્યાં.
જે બ્ર!હ્મણ પરદેશી હતા તેના તેા ટાંટીયા જ ઢીલા બની ગયા. તેણે વિચાર કર્યો કે, ‘રાજા ઘણા કંજુસ લાગે છે' • જેવા રાજા તેવી પ્રજા ' માટે આ નગરમાં વધુ રોકાવાથી ફાયદો શે ? કાછીઆની દુકાને કેળું વેચીને જે પૈસા મળ્યા તે લઇને તે બીજે ગામ રવાના થઇ ગયા.
જે આ નગરના બ્રાણુ હતા તેણે કાળુ લઈને પોતાની પત્નીને ખતાવ્યું અને કહ્યું કે, આવડું મા કાળુ રાજાજીએ ઇનામમાં આપ્યુ છે. માટે આપણે આપણાં આડેશી— પાડોશીને પણ થાડુ થાડું આપીએ જેથી તેઓ પણ ખુશી થાય!' પતિની વાત સ્ત્રીને પશુ ગમી અને કેળુ ભાંગ્યું તે સોનામહેરાના ઢગલા થયા. બ્રાહ્મણુ અને બ્રાહ્મણીના આનદના તે પાર જ ન રહ્યો.
બ્રાહ્મણીએ બ્રાહ્મણને કહ્યું કે, આજના દિવસ આપણા જીવનમાં અપૂર્વ છે. માટે આજે તે આપણે નગરના અનેક ગુણી વિન બ્રાહ્મણેાને જમાડીએ. એક બીજું કેળું બજારમાંથી ખરીદી લાવા તે એ કેળાનું શાક આખી નાતને થઈ રહેશે. તમે કેળું લઇ આવે ત્યાં સુધીમાં હું ખીજી વસ્તુએ તૈયાર કરી નાંખુ’.
પત્નીની સલાહ બ્રાણુને પસંદ પડી, અને તે એક માટુ' કાળું ખતરમાં લેવા માટે ગયા. જે કાછીઆને ત્યાં પેલા નિભ્રંગી બ્રહ્મણે કાળુ વેચી દ્વીધુ' હતું તે જ કેળું આ બ્રહ્મણુ ખરીદી લાવ્યો. તેને ભાંગતાં તેમાંથી પશુ ૫૦ સોનામહોરા નીકળી. આ પ્રમાણે
