Kalyan 1948 11 Ank 09

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 5

ધન્ય એ મહર્ષિને:પૂ મુનિરાજશ્રી કીર્તિવિજયજી મહારાજ.
આ દુનિયામાં દરેક પ્રાણી, સ્વતંત્ર થવાને ઈચ્છે છે. એક કીડી જેવું અજ્ઞાન પ્રાણી પણ ઝુમ્મીમાં પુરાતાં બહાર નીકળવા ઇચ્છે છે. કોઈને પણ અધના ગમતાં નથી. આત્માને
વાસ્તવિક સ્વતંત્રતા જો પ્રાપ્ત થઈ જાય તા પછી કાઇ જાતનું દુઃખ કે ઉપાધિ રહેતાં નથી. સાચી સ્વત’ત્રતા પ્રાપ્ત કરવી એ સૌની ફરજ છે પણ વાસ્તવિક સ્વતંત્રતા કાને કહેવી? તેનુ સ્વરૂપ શું ? સાચી સ્વતંત્રતાને સમજ્યા વગરજ માનવી આગેક્દમ ભરે છે. સ્વતંત્ર થવાની ઈચ્છા, મહેનત, સઘળુય હાય છતાં આત્મા વધુને વધુ પરતંત્રતાની એડીમાં જકડાય છે. કાઈ મહાપુરૂષ સાચી સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કર
જેને પેાતાના આત્માની યા નથી એ બીજાની દયા શું ી શકે?
જેને મન સદ્ધર્મની કિંમત નથી, તેને પારલૌકિક સાચા ઉપકારીએ ક્યાંથી ગમે ? ખરેખર કૃતઘ્રતા દોષને આધિન અનેલા આત્માઓએ પેાતાના નાશ નજીક નાતરી રહ્યા હાય છે.
જીવનમાં સાચી શાન્તિ આવે એ માટે દુન્યવી પદાર્થોની લાલસા તેમજ માન–પાનની લાલસાને પણ દેશવટા દેવા જોઇએ.
રાત-દ્વિન ઐહિક ચિન્તાઓમાં મસ્ત રહેનારાઓ અને પારલૌકિક ચિન્તાને ભૂલી જનારાએ, ગંભીરમાં ગંભીર ભૂલ ખાય છે, કારણુ કે, આ ભવ ટુ કા છે, અને આવતા ભવ લાંબે છે. આ ભવ પાંચ-પચીસ કે પચાસ વર્ષોંને માટે છે તેની ચિન્તા કરવી અને આવતા ભવ લાખા અલ્કે ક્રોડા વર્ષના લાંબે હેાવા છતાં તેની ચિંતા ન કરવી એ મૂર્ખતા છે.
વાના ઉપાયેા દર્શાવે તે તેને સાંભળવાને તૈયાર નથી; પણ અજ્ઞાન માનવીને ખબર નથી કે, અનાદિ કાળથી હું ક`રાજાના સંકાજામાં સપડાયેલા છુ, અનાદિ કાળથી પરતંત્ર છું. ષ્ટિ સચેાગના વિયેાગ થાય છે, કી અસાધ્ય રાગોથી ઘેરાઉં છું, મારૂ ધાર્યું કશુંજ થતું નથી, હું જેની ઇચ્છા કરૂં છું તે વસ્તુ મારાથી દૂર-સુદૂર ભાગે છે એ શું સૂચવે છે? એનાં કારણેા તપાસવાં જોઇએ. સાચી સ્વતંત્રતા મેળવવાની વાતથી આત્મા ગભરાય છે, દૂર-દૂર ભાગે છે. કારણ એજ કે, અનાદિ કાળથી આત્મા પુદ્ગલાનંદી બનેલા છે. પુદ્ગલના સસ'માંજ તેને આનંદ આવે છે, પણ માનવીને ખ્યાલ નથી કે, ગમે તેટલું મેં સામ્રાજ્ય મળી જાય, ગમે તેટલી મહેલાતાના સ્વામી અને, હજારી સેવકે મહેરબાનની ખગ પાકારતા આવે, રાણીએ, દાસીની જેમ કરજોડીને સેવામાં હાજર રહેતી હાય, પણ
અંતકાળે આમાંથી એકેય ત્યારે કામ આવ
નાર નથી ! કાળરાજાના પંજામાંથી કાઈની તાકાત નથી કે છેડાવી શકે. તે અવસરે માનવીને ખબર પડશે કે, ખરેખર હું પરતંત્ર છું.
નમિરાજર્ષિના પ્રસંગનું જરા અવલેાકન કરીએ. તેઓ જેવા તેવા માનવી ન હતા, મહાન રાજ્ય વૈભવના વિલાસી વાતાવરણમાં ઉછર્યાં. હતા, સેંકડા સેવકા જેની સેવામાં હાજર હતા, રાણીઓનું સુખ હતું, ગગનચુંબી મહેલાતા હતી, સુખ સાહ્યબીની કશીય કમીના ન હતી, જેની આજ્ઞા અખંડપણે સારાય રાજ્યમાં પ્રવતી હતી. કહેા, આ નમિરાજર્ષિ સ્વતંત્ર છે કે પરતંત્ર? બાહ્ય દ્રષ્ટિએ આ મિરાજા સ્વતંત્ર છે, પણ અંતર દ્રષ્ટિએ પરત...ત્રજ છે.
કારણ, બધુંય હેાવા છતાં કર્મોની ગુલામી છૂટી ન હતી. કમ શત્રુઓ ક્યારે અચાનક