________________
નારીસ્વાતંત્ર્યનો પ્રશ્ન
--શ્રી પ્રબંધ ઝવેરી માનવી આજે સંજોગોને દાસ બની જાય છે. યુગ પલટાયો, જગત પલટાયું, બધાં જ વાતાસંજોગોને પોતાના દાસ બનાવનાર, ગમેતેવી મૂંઝ- વરણે પલટાયાં તો આપણે પણ જગતની સાથે વણમાં પણ પોતાના શુદ્ધ આદર્શોને ન ત્યજનાર પલટાવું જોઈએ; પણ જે કાર્યોથી આપણી ઉન્નતિ કેઈક વીરલજ હોય છે. કવીશ્રી વીરવિજયજીએ નવાણું રંધાતી હોય, એટલું જ નહિ પણ અવનતિના માર્ગે પ્રકારની ત્રીજી પૂજામાં દ્રવ્યને ભાવનું કારણ દર્શાવતાં, દોટ મૂકાઈ રહી હોય તો તેમાં આપણે પલટાઈ
નિમિત્તવાસી આત્મા’ કહ્યો છે અને લોકવાયકા શકીએ શી રીતે? પણ “ સોબત તેવી અસર' એ ઉપલા કથનને ટેકો . પ્રશ્ન એ છે કે, “ શું સ્ત્રીઓ મનુષ્ય નથી? આપે છે. વર્તમાન સમાજના ઝેરી વાતાવરણમાં જ્યારે પુરૂષો માટે હરવા-ફરવા માટે સર્વ હક્કો, ધર્મભાવના, તેના આદર્શો, અને તેનું યથોચિત પાલન મનફાવતી મોજ ઉડાવી શકે અને સ્ત્રીઓ માટે કરવું એ પારસમણિની પ્રાપ્તિ જેવું દુર્લભ છે. છતાંયે બધામાંજ અંકુશ એ કેટલું બધું પક્ષપાતી ગયા?” હજુએ નિગ્રંથ ગુરૂઓ સત્યની સેવાનું કાર્ય અનુપમ સામાન્ય બુદ્ધિશાળી પણ એમ ચોક્કસ કબુલે છે કે, સર્વ રીતે કરી રહ્યા છે. જગતમાં ઉલ્ટા માર્ગે જનારાઓને મનુષ્યનું કાર્યક્ષેત્ર એકસરખું હોતું નથી અને એમ રેડ સીગ્નલ” ધરી રહ્યા છે. આજના સુધારકોના માનીએ તે જીવ પણ બધાજ સરખા છે. તે પછી પવનવેગી ઘોડાઓને હલ રેડ સીગ્નલ” બહુ અસર આટલા ભેદો શામાટે? સર્વને એકજ ગણવા જોઈએ. -ન કરે, પણ એથી અફસોસ કરવાનો નથી. સુધારકે આપણી દરેક પળની ક્રિયાઓ તરફ પણ દૃષ્ટિ કરીયે, પિતાના વિચારો ન ફેરવે તેથી વીતરાગના સાચા તો જરૂર જણાશે કે, સર્વનું કાર્યક્ષેત્ર એક જ હતું સેવકને તો જરાપણુ ગુમાવવાનું નથી, પણ સુધાર- નથી, સ્ત્રીઓમાં પણ માતા, પત્ની અને ભગીની કાના પ્રચારથી આજના ઘણા અજ્ઞાન માનવીઓ તરફના વ્યવહારો તદ્દન ભિન્ન જ હોય છે. આપણી ગાડરીયા પ્રવાહની જેમ એમના પ્રચારમાં તણાઈ વર્ષોની પ્રણાલિકા પ્રમાણે, પુરૂષનું કાર્યક્ષેત્ર વ્યાપારહ્યા છે, તેઓને આ રેડ સીગ્નલ કંઈક અસર કરે ! રાદિનું અને સ્ત્રીઓનું ગૃહકાર્યનું છે. એક જ વ્યક્તિ પોતાને સુધારક કહેવડાવનાર વર્ગ તરફથી ઘણુ સર્વ કાર્યોમાં પ્રવીણ હોય એવું બનતું નથી, અમુક ધિક્કાર પાત્ર કાર્યો આજે સમાજમાં પ્રગતિના નામે પ્રકારની કાર્યશક્તિ, અને યોગ્યતા હોય છે, અને થઈ રહ્યાં છે અને ભોળી જનતા તેને વધાવી રહી તેથી જ તે કાર્યો, તેઓ માટે નિયત થયેલાં હોય છે. છે. એવો એક પ્રશ્ન નારી સ્વાતંત્ર્યનો પણ હમણાં જ્યારે નારીએ પોતાના કાર્યક્ષેત્રને ઉલંઘે છે ત્યારે ખૂબ ખૂબ ચર્ચાઈ રહ્યો છે.
સમાજની કઈ સ્થિતિ થવા પામે છે? તેનાં પ્રત્યક્ષ નારી સ્વાતંત્ર્યના પ્રશ્નમાં પ્રથમ વિચારવા જેવું દૃષ્ટાંતો આજે આપણને જોવા મળે છે. પિતાને બીજી એ છે કે, આજના યુગમાં ક્રાંતિના નામે તણાઈ સ્ત્રીઓ સાથે ફરવાની ટેવ, અને માતાને બીજાઓ સાથે આપણે કેટલી બરબાદી કરી રહ્યા છીએ. સન ભાષિત નાચવાના ઉમળકાઓના કારણે પુત્રની ધાવમાતાઓ સિદ્ધાન્ત-એ ઉત્તમોત્તમ આદર્શો અને એ તરકનું યાતે આશ્રમમાં થતી અવસ્થા તો કલ્પવી જ રહી. ઉચિત આચરણ તદન વિસરાઈ રહ્યું છે. ગાડરીયા કયાંથી જડે ત્યાં સુસંસ્કાર? જે નારી સમસ્ત પ્રવાહમાં તણાવાની જરાપણ આવશ્યકતા નથી. જગની વિધાતા છે, એ કાર્ય ત્યજે ત્યારે દુર્દશાનું નારીઓ માટે શિયળનો માર્ગ નિષ્કટક રાખી સ્વ. દશ્ય ખોળવા જવું પડે તેમ નથી. વિધાતાના ઉચ્ચ તંત્રતા માટે જે માંગણીઓ થતી હોય તો તે ઉચિત પદે બિરાજતી જગના પ્રાણરૂપી નારીઓ ઉત્તમ આદ-' લેખાય. આજે સ્વછંદીઓ, સ્વછતા પોષવાની શીને તિલાંજલી આપશે તે ભાવિ પ્રજન' ? માગણીઓ કરી રહ્યા છે અને તેને જબરદસ્ત ટેકે બીજી દૃષ્ટિયે સ્ત્રીઓને બહાર હરવા-ફરવાની એમની ટોળીમાં ભળનારાઓ તરફથી મળી રહ્યો છે. મના નથી હોતી, મનાઈ છે પસ્પરૂષો સાથે ખભે