Kalyan 1947 Ank 03

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 6

. . . વિશાખ. ન જ હોય, કાનજીસ્વામીના આ કથનમાં તે વીતરાગ જાના ભોળા લોકેને પોતાના વાડા-સંપ્રદાયમાં ભેળવદેવની વાણીને વિરોધ પ્રગટપણે જણાઈ આવે છે. વાને સારૂ કાનજીસ્વામીને આ રીતે રમત રમવી કાનજીસ્વામી પોતે જેને “મહાન ઉપકારી” માને છે તે પડે છે. સમયસાર'ના રચયિતા શ્રીમાન કુંદકુંદસ્વામી પણ સ્વામીનું ઉપરોક્ત લખાણ કેટલું બેહંદુ અને વ્રતાદિના સ્વીકારને, વ્રતાદિના પરિણામને ધર્મ તરીકે અર્થશન છે! પિતાના આશ્રમમાં દિન-રાત કેવળ ઓળખાવે છે એ વસ્તુ ખાસ નોંધવા જેવી છે, દેડની ક્રિયાઓ જ ગતાનગતિક પ્રવાહે અચરાઈ રહી
બારસ અણુફખા' નામના ગ્રન્થમાં, કુંદકુંદા - છે, છતાં તેને આચરનારા બધા ગાડરોને સ્વામીજી, ચાર્ય જણાવે છે;
પિોતે આત્માર્થી, જિજ્ઞાસુ, મુમુક્ષ, ઇત્યાદિ વિશેષણોથી दंसण वय सामाइय पोसह,
નવાજે છે, તથા “આત્મધર્મ પત્રમાં તે બધા સ્વાसच्चित्त रायभत्ते य।
મીજીના શિષ્યની પ્રવૃત્તિઓના લાંબા-લચ હેવાલો बम्हारंभ परिग्गह अणुमणह .
નિયમીત પ્રગટ થયા કરે ! આ દંભ નહિ તો મુદ્દિા સરિજે રે ના, ઘર છે,
બીજું શું ? દર્શન, વ્રત, સામાયિક, પૌષધોપવાસ, સચિત્ત દેહક્રિયા ન હોય અને પ્રશસ્તરાગ સર્વથા ન ત્યાગ, રાત્રિભોજક ત્યાગ, બ્રહ્મચર્ય, આરંભ ત્યાગ, હાય, એવી કઈ પ્રવૃત્તિ છે કે જે આત્મસ્વરૂપની પરિગ્રહ ત્યાગ, અનુમતિ ત્યાગ, અને ઉદ્દિષ્ટ
પ્રાપ્તિમાં ઉપયોગી થતી હોય ! એ હકીક્ત સ્પષ્ટ આ અગ્યાર ભેદ શ્રાવકધર્મના છે. '
- દિવા જેવી છે કે, જ્યાં સુધી આત્મા, સંપૂર્ણ આત્મઆ ગાથામાં. સમ્પનની જેમ પ્રતાદિને દશા-સિદ્ધભાવને પામ્યો નથી, ત્યાં સુધી જે દેહની પણ કન્ડકદાચાર્યો ધમ' તરીકે ઉમસ્યા છે. જ્યારે ક્રિયાથી પાતે બંધાયો છે, તેજ દેહની ક્રિયાથી તે તેઓના અનુયાયી કહેવાતા અને તેઓના કેવળ નિશ્ચ- સંપૂર્ણ આત્મસ્વરૂપને પ્રાપ્ત કરી, મુકત બનશે. આ
નયના ગ્રન્થાનો પોતાની સ્વછંદ મતિથી નયાભાસ સિવાય આત્મજ્ઞાન કે આત્મસાક્ષાત્કાર કરવાને સારુ શિલીયે પ્રચાર કરનારા કાનજીસ્વામી વ્રતને અધર્મ કહીને અન્ય કોઈ સાધન નથી. પ્રરૂપે છે. કેટ-કેટલી અજ્ઞાન દશા ! કેટ-કેટલી વત- તપ, જપ, સ્વાધ્યાય કે કર્મનિર્જરાના જે જે રાગ ધર્મના સનાતન સિદ્ધાન્તની અવહીલના ! બાહ્ય કે અત્યંતર ભેદો શાસ્ત્રોમાં વર્ણવ્યા છે તે બધાય
આત્મધર્મના તે અંકમાં તેઓ લખે છેઃ ભેદ દેહની શુભક્રિયાઓદ્વારા જ અચરાય છે, આ
દેહની ક્રિયાથી કે રાગ ભાવથી જેઓ આત્માનો હકીક્ત; કાનજીસ્વામી શામાટે ભૂલી જાય છે વારૂ? ધર્મ માને છે, તેઓ આત્મસ્વરૂપને જાણનારા નથી’ અરે, સોનગઢ આશ્રમમાં નિરંતર કુંદકુંદા[ પૃ૦ ૧૦૩, ફકરો ૧૦૦:].
ચાર્ય પ્રણીત સમયસાર, પદ્મનંદી કૃત જિનવરસ્તોત્ર, આ લખાણમાં કાનજીસ્વામી, પ્રશસ્તરાગ તેમજ અષ્ટપ્રાભૂત વગેરે ગ્રન્થાનો પાઠ-સ્વાધ્યાય ચાલે છે, જિનેશ્વર દેવના શાસનમાં વિહિત ગણતી ધાર્મિક આ શું દેહની ક્રિયા નથી કે ? પોતે દરરોજ પ્રવક્રિયાઓ, અનુદાને ઇત્યાદિની સહામે કટાક્ષ કરી તેના ચનો આપે છે, લાંબા લાંબા હાથ કરી ત્યાં આવઆચરનારા કે ઉપદેશનારાને “અજ્ઞાની” કહેવાની ધૃષ્ટતા નાર ભાઈ-બહેનોને આકર્ષવા માટે જે વાણીવિલાસ કરી રહ્યા છે. આ બધાનો મૂળ મુદ્દો એ જ છે કે, ખેલી રહ્યા છે, આ બધી દેહની ક્રિયા છે કે બીજું જૈનશાસનમાં પરાપૂર્વથી ચાલી આવતા ધર્માનુષ્ઠાને કાંઈ? તદુપરાંત ખુદ કાનજીસ્વામીના ભકત સ્ત્રીજેને શ્વેતામ્બર સંપ્રદાયમાં સુવિહીત નિગ્રન્થ સાધુ- પુરૂષો, તે આશ્રમમાં રહી પ્રવચનો સાંભળે છે, પુરૂષો ઉપદેશી–પ્રચારી રહ્યા છે, તેને કોઈ પણ રીતે ચર્ચાઓ કરે છે અને કાનજીસ્વામીને આહાર–પાણી, હલકા પાડી, અધર્મરૂપે જાહેર કરી, જૈનસમા- વસ્ત્ર, ઉપકરણ, સોના-ચાંદીના પૂંઠામાં મઢેલ સમ