________________
માર્ગ ભૂલેલા જૈનશાસનની દ્રષ્ટિને સંકુચિત માને છે, બાકી જૈનશાસનની અજોડ વિશાળતા મંત્રમુગ્ધ કરે તેવી છે.-શ્રી કિર્તી.
શ્રી જૈનશાસનની અડતા અને તેની વિશાળ- દૃષ્ટિથી નજ નિહાળી શકાય, તેને નિહાળનાર તો -દષ્ટિ જગતમાં કંઈક જુદી જ ભાત પાડે છે. જ્ઞાનીપુરૂષો જ હોઈ શકે.
શ્રી જૈનશાસનના હાર્દને નહિ સમજનારા અણ- હજારો વર્ષ પહેલાં એવી સાધન સામગ્રી-યંત્રો સમજુ આત્માઓ તેને સંકુચિતદષ્ટિ કહી વગેવનારા વગેરે ન હતાં. છતાં જેઓએ જીવોનું સૂમમાં ખરેજ તેઓ પોતાના આત્માને વગોવી રહ્યા છે એમ સૂકમ, બારીકમાં બારીક સ્વરૂપ બતાવ્યું છે. તેથી કહેવું ખોટું નથી. જૈનશાસનની અજોડતા અને સામાન્ય માનવી પણ એટલું તો જરૂર સમજી શકે તેની વિશાળતા જો સમજાઈ જાય તે મઠાતા છે કે –તેઓ અતિશય જ્ઞાની હતા. જેને આપણે કેવળબકવું દૂર રહ્યું કિંતુ તે શાસનને માટે અવશ્ય અવસરે જ્ઞાની કહીએ છીએ. તે કેવળજ્ઞાની મહાપુરૂષોએ પ્રાણાર્પણ કરવા પણ તૈયાર બને!
સમસ્ત જગતને એ ઉપદેશ આપ્યો કે, જૈનશાસનમાં જવાનું સૂમસ્વરૂપ દર્શાવવામાં “સ નવા સવવે vior aષે મુગા આવ્યું છે, તેનું કારણ એકજ છે કે, તે શાસનના
सव्वे सत्ता न हंतव्वा न परितावेयव्या॥ પ્રરૂપકો શ્રી સર્વજ્ઞ ભગવંતે હતા. અને તેથીજ હવે પાના પિયા ઘા મmય વધા તેઓએ ચરાચર વિશ્વનું, પળે પળે પલટાતી દુનિયાનું. યુદ્દ હાથા સુપરસ્ટા, રવિસમય–સમયનું તેમજ ભૂત-ભવિષ્ય ને વર્તમાન જીવના જોહિં નજિ જિ . ત્રણેય કાળનું યથાર્થ૨વરૂપ દર્શાવી જગત ઉપર જગતના સઘળાય પ્રાણીઓ જીવવાની ઈચ્છા મહાન ઉપકાર કર્યો છે.
રાખે છે. સૌને સુખ ઇષ્ટ છે અને દુઃખ અનિષ્ટ છે. શ્રી સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ નવતત્વની પ્રરૂપણા કરી. કોઈ મરવાને ઈચ્છતું નથી. અપૂર્વ દ્ધિ-સિદ્ધિમાં પ્રથમ જીવનું સ્વરૂપ દર્શાવતાં જણાવ્યું કે, રતના મહાનાર ઈંદ્ર પણ જીવવાની આશા રાખે છે, તેમ મક્ષ જેનામાં ચેતના હોય તે જીવ કહેવાય. વિષ્ટામાં રહેલો કીડો પણ વિષ્ટામાં રહીને પણ જીવ
પછી ભલે પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ કે વનસ્પતિ વાને ચાહે છે. બન્નેને મરણનો ભય સરખો જ છે. હેય પણ જેનામાં પરોક્ષરીતે પણ ચેતના હોય તે માટે જ હરેકે હરેક પ્રાણીનું રક્ષણ કરવું જોઈએ પછી જીવ કહેવાય છે.
ભલે તે એકેન્દ્રિય હોય કે બેઈન્દ્રિય હોય, જાનવર હોય, વનસ્પતિમાં પણ છવ માનવા લાગ્યા છે. ગ- કે મનુષ્ય હાય. એકેન્દ્રિયથી લઈ પંચૅકિય સુધીના દીશચંદ્ર બોઝે વનસ્પતિમાં જીવની સિદ્ધિ કરતાં તમામે તમામ પ્રાણનું રક્ષણ કરો. પૃથ્વી, પાણી, જણાવ્યું છે કે, વનસ્પતિ પણ સંકોચ-વિકાસને વાયુ, અગ્નિ અને વનસ્પતિમાં અને અમારામાં જવા પામે છે, હર્ષ-વિષાદને અનુભવે છે વનસ્પતિમાં પણ સરખે જ છે. સંકોચ-વિકાસ એ એનો ધર્મ છે. આહાર, ભય, પરિગ્રહ અને મૈથુન સંજ્ઞાઓ રહેલી છે. કીડીના આત્મામાં ને કુંજરના આત્મામાં જરાય પાણીના એક બિંદુમાં શ્રી જૈનશાસને અસંખ્યાત નથી. એને એ આત્મા કીડી રૂપે થાયુ છે પૃથ્વી, છો કહ્યા છે. તે વાતને આજના વૈજ્ઞાનિકોએ પાણીમાં જન્મે છે; નરક મનુષ્યગતિને અનુભવે છે. સૂક્ષ્મદર્શક કાચ વડે હજારો ને લાખો છો એકેન્દ્રિય અને બેઈન્દ્રિય યાવત પંચેન્દ્રિય પણે કમશ પાણીમાં લેવાનું સાબીત કર્યું છે. ખરું જોતાં તો એ આત્મા ઉત્પન્ન થાય છે. સૌને આત્મા તિએ પાણીના જીવો સિદ્ધ નથી કર્યા પણ પાણીમાં સરખો છે. સૌને દુ:ખ અનિષ્ટ છે અને સુખ ઈષ્ટ - રહેલા જે બીજા જીવો તેની સિદ્ધિ કરી છે; પણ છે, માટે જ સૌનું એક સરખું રક્ષણ કરવું જોઈએ. પાણીજ ખુદ છવરૂપ છે તે તો આજની ટુંકી એમ નહિ કે, આપણને જે હરકત કરે તેને માર
કાર
