________________
તત્ત્વ પૃચ્છા પ્રશ્ન રર-સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય કેને કહેવાય છે?
ઉત્તર-સૂક્ષમ નામ કર્મના ઉદયથી જે એકેન્દ્રિય જીનું શરીર શસ્ત્ર, જલ–અગ્નિ, વાયુ-વિષ આદિથી નાશ પામતું નથી, અર્થાત્ જે એકેન્દ્રિય જીવો હણ્યાહણાતા નથી. બાળ્યા–બળતા નથી. જે છ% (આપણે) જીની નજરે આવતા નથી, સર્વજ્ઞ ભગવંત જ જેને જાણે છે અને દેખે છે. જે અત્યંત સૂકમ શરીસ્વાળા છે, તેવા જીવોને “સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય” કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ર૩-આદર એકેન્દ્રિય કેને કહેવાય છે?
ઉત્તર–બાદર નામકર્મના ઉદયથી પ્રાપ્ત જે એકેન્દ્રિય જીનું શરીર-શસ્ત્ર-અગ્નિ-વિષ આદિથી નાશ પામે છે. જેને છદ્મસ્થ પણ જાણી શકે છે. તેને “બાદર એકેન્દ્રિય કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૨૪-ઈન્દ્રિય કોને કહેવાય છે?
ઉત્તર-જીવને ઓળખવાનું ચિહ્ન અથવા જેની ઉપસ્થિતિમાં જીવની અભિવ્યક્તિ થાય. “આ શરીરમાં જીવ છે” એવો ખ્યાલ આવે છે, તેને ઈન્દ્રિય કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૨૫-ઇન્દ્રિયના કેટલા ભેદ છે? ઉત્તર : સામાન્ય રૂપથી ઈન્દ્રિયના બે ભેદ છે. (૧) દ્રવ્યેન્દ્રિય અને (૨) ભાવેન્દ્રિય. પ્રશ્ન ૨૬-દ્વબેન્દ્રિય કોને કહેવાય છે?
ઉત્તર : ઈન્દ્રિય નામકર્મના ઉદયથી પુદ્ગલ દ્રવ્યની રચના વિશેષને દ્રવ્યેન્દ્રિય કહેવાય છે.
