________________
જીવ તત્વ
થઈ ને લાકના અગ્રભાગે સિદ્ધક્ષેત્રમાં સ્થિર થઈ ગયા છે. જે અનંત જ્ઞાન–અનત-દર્શન-અનંત સુખ–અનંત શક્તિ આદિ અનંત ગુણાની પૂર્ણતાને પામેલ છે, જે સાચે સ્વસુખમાં લયલીન છે, તેને સિધ્ધના જીવ કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૧૭–સ’સારી વાનાં કેટલા ભેદ છે ? ઉત્તર–સ'સારી જીવાના બે ભેદ છે. ત્રસ અને સ્થાવર. પ્રશ્ન ૧૮–વસ-સ્થાવર વેનાં ચૌદ ભેદ કયા કયા ? ઉત્તર-૧ સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય, ૨ ખાદર એકેન્દ્રિય, ૩ એઈન્દ્રિય, ૪ તૈઈન્દ્રિય, ૫ ચઉરિન્દ્રિય, ૬ અસંજ્ઞીપ`ચેન્દ્રિય અને ૭ સન્ની પચેન્દ્રિય. આ સાતના અપર્યાપ્તા અને પર્યાપ્તા મળીને કુલ ચૌદ ભેદ થાય છે.
પ્રશ્ન ૧૯–ત્રસ કાને કહે છે ?
ઉત્તર–ત્રસ નામ–કનાં ઉદ્ભયથી જે જીવ શરદી, ગરમી આદિનાં દુઃખાથી બચવાને માટે ગમનાગમન કરી શકે, તેને ત્રસ જીવ કહે છે.
પ્રશ્ન ૨૦-સ્થાવર કોને કહેવાય?
ઉત્તર-જે જીવ સ્થાવર નામ–કર્મના ઉદયથી ગમનાગમન કરી શકતા નથી. જેમ કે એકેન્દ્રિય-પૃથ્વી, પાણી વગેરેનાં જીવા.
પ્રશ્ન ર૧-એકેન્દ્રિય જીવ કાને કહેવાય છે ! ઉત્તર-જેને સ્પર્શીન (શરીર) રૂપ એક ઈન્દ્રિય હાય તેને એકેન્દ્રિય જીવ કહેવાય છે.
