________________
શ્વેતામ્બર અને દિગમ્બર
સમયમાં પણ શિથિલાચાર થયા હેાય એ સહજ સમજી શકાય તેવું છે. કારણ એક શાસન અવતિ પર આવે છે ત્યારે નવા તીર્થની સ્થાપના થાય છે. વલી તસામયિક અન્ય દાર્શનિક સંસ્થાએ તરફ દૃષ્ટિ ક્ષેપ કરતાં પણ તે લોકાને જણાયું કે બૌધ્યેા વિગેરેના સાધુએ મધ્યમાર્ગી હતા આથી ફેશી પ્રભુ અને તેની સાથેના પાર્સ્થાપત્યેા. જો કે ગાતમ સ્વામીના સમજાવવાથી મહાવીર પ્રભુના ધર્મધ્વજ તળે આવી વસ્યા છતાં પણ મનુષ્યની માનસિક વલણ એકાએક બદલાવી મુશ્કેલ છે. તેઓએ મહાવીર પ્રભુના કડક માગ અંગીકાર કીધેા છતાં પણ પાર્શ્વનાથના શાસનમાં સેવેલા કલ્પભેદ તેઓના મગજને ડહેાળી રહ્યા હતા. આ પ્રમાણે એકજ સમયમાં એ પ્રકારના વિચારના પ્રવાહમાં નિમજ્જન કરનારા સાધુએ વિદ્યમાન હતા આ પ્રમાણે મહાવીર પ્રભુ બાદ સુધ*સ્વામી અને જજીસ્વામી જેવા પ્રભાવશાળી એ મહાપુરૂષા પટ્ટધર થતાં તે પાર્સ્થાપત્યેાના વિચારના રાહમાં તણાતા સાધુ વર્ગ માથુ ઉંચુ કરી શક્યા નહીં.
૩૫
પણ ત્યાર પછી ધીમે ધીમે પેાતાના વિચારે જાહેરમાં લાવતા ગયા પણ હજી પણ બન્ને વિચારના સાધુઓને સાથે રહેવા જેટલી સહિષ્ણુતા હતી પણ તે લાંબે વખત ટકી શકી નહીં અને વીરા ૬૦૯ વર્ષે છેવટના બન્ને જુદા પડયા (schism).
મહાવીર પ્રભુના કડક માર્ગને અને જિનકલ્પને સર્વાગે તા હિજ પણુ નગ્નલ આશ્રી એકદેશીય કલ્પને આગળ ધરી વસ્ત્રરહિતપણે વિચરનારા, નિશ્ચય ભાગને પ્રધાનપદ આપનારા તે દિગબરા થયા. ત્યારે પાોંપત્યેાના મધ્યમાર્ગને અનુકુલ વ્યવહાર માર્ગને અવલબન કરનારા અને વ્યવહારનેજ આગળ ધરનારા સ્થવિર કલ્પ સિવાયના ખીજા કલ્પના વિચ્છેદ હાઇ સ્થવિર કલ્પને મુખ્યસ્થાન આપી વસ્ત્રધારી શ્વેતામ્બરા થયા. એ શું આટલા પુરાવા પછી સ’ભવિત નથી? છતાં પણ આ ચર્ચાત્મક વિષયના શેષના નિર્ણય કરવાનું હું વાંચકૠ ઉપર છેાડું છું અને તેમાં ઉદારભાવે થયેલી આ સૂચનાઓ આદર પામશે. II તિામ્ ॥
શ્રી મહાવીરના બાધને પાત્ર કાણુ ?
૧ સત્પુરૂષનાં ચરણુતા ઇચ્છક,
સદૈવ સૂક્ષ્મમેાધને અભિલાષી, ૩ ગુણુ પર પ્રશસ્તભાવ રાખનાર, ૪ શ્રાવ્રતમાં પ્રીતિમાન, ૫ જ્યારે સ્વદેષ દુખે ત્યારે તેને છેદવાના ઉપયાગ રાખનાર, ૬ ઉપયાગથી એક પગ પણ ભરનાર, ૭ એકાંતવાસને વખાણનાર, ૮ તીર્થાદિ પ્રવાસના ઉછરંગી, ૯ આહાર, વિહાર, નિહારના નિયમી, ૧૦ પાતાની ગુરૂતા દબાવનાર
—એવા કાઇપણ પુરૂષ તે મહાવીરના મેધને પાત્ર છે, સમ્યક્ દશાને પાત્ર છે.
