________________
ભાદ્રપદ-આધિન ૧૯૮૨
પણ ક્યાંક કયાંક છૂટા પડે છે; તેથી કરી કૈવલ સ્વમાન્યતાનેજ સ્થાન આપી ॰િ અને સ્થા॰ વા૦ ભાઇઓના દિલે। દુખાવાનું કાર્ય, કિવા તેઓને વધારે અલગ પડવાનું કાર્યં ન થાય; તથા અજૈન વ ́માં પૌર્વાંત્ય કે પાશ્ચાત્ય, મૂર્ખ કે પતિ પ્રત્યેકને તથ્ય અને પથ્ય લાગે તે માટે પૂર્ણ હાશીઆરી વર્ત-રાખવી. ટુંકમાં આ ગ્રન્થ આખી આલમને ઉપયાગી થાય તેવા પ્રયાસ કરવા જોઇએ. શ્રીયુત ના॰ પ્રેમીજીના લેખ તરફ ખરાખર ધ્યાન આપવું.
જૈનયુગ
હર
તરફ સ્વાભાવિક વધતી જાય છે. આ વાત હવે વિદ્વતા સમુદાયને પ્રત્યક્ષ છે. પ્રતિદિન અન્ધશ્રદ્ધાની ‘સીઝન’ ઓછી થતી જાય છે—એછી થશે. હમણાં એ ચાર શતાબ્દિ પર્યન્ત તેા એછીજ થતી રહેશે અને લેાકેા સત્ય ગુણાનાજ અનુયાયી બનવામાં પોતાનું શ્રેય માનશે એમ મારૂં માનવું છે—અનુમાન છે. આજથી પચીસ વર્ષ પહેલાનીજ, સકુચિત વૃત્તિ અને માનના ઉદાર ગુણગ્રાહક વૃત્તિ જોતાં મારૂં આ અનુમાન તમને સત્ય લાગશે. આવી અવસ્થામાં ગુણુ પ્રેમી, આદર્શતાના પિપાસુ, જાની વધતી તૃષ્ણાને શાંત કરવા માટે વિશ્વ આદર્શ ભ॰ મ૰ તુ ચરિત્ર સર્વાગસંપૂર્ણ ગમે તે ઉપાયે પૂરું કરવાની પરમાવશ્યકતા છે, પણ તે આવશ્યકતાને પુરી કરી ક્રાણું સર્વાધિષ્ય સૌભાગ્ય અને કીર્તિકાન્તાને મેળવશે ? તેનું વ્યક્ત જ્ઞાન હજી મને નહી હૈાવાથી તે વિષે હું મત આપતા નથી.’
પછી તેઓ નીચેની સૂચનાઓ કરે છેઃ— ૧—‘ભગવાન મહાવીરની આઘાવસ્થાથી લઇ મેાક્ષ–નિર્વાણાવસ્થા યાવત્ મુગ્રિાલ આદર્શ ઘટનાઓને ઇતિહાસના મેાઢા ઉપર લેપ કર્યાં વગર સરલ અને સુન્દર ભાષામાં સપ્રમાણુ આલેખવી.
ર—આ ચરિત્રમાં પુરાણુ જેવી અમાનુષિક કથાએ ન હેાવી જોઇએ.
૩—વડાદરાથી બહાર પડેલ મહાવીર ચરિત્ર' બાબા આદમના જમાનાના અનુયાયીઓને શાલે તેવું, શુષ્ક શ્રદ્ધા અને અપ્રાસંગિક વૃત્તાન્ત યુક્ત, ના જેવું એકદેશીય; તેમજ એ સાલ પહેલાં ચંદ્રરાજ ભડારી
દ્વારા હિન્દીમાં બહાર પડેલ મગવાન માથી'
ના જેવું કેવલ યાગ્ય શ્રદ્ધાથી રહિત, શુષ્ક પ્રતિહાસ, ડહાપણ્ ઉન્મત્તતા(થી) આવિલ જેવું આ ચરિત્ર ન હોવું જોઇએ.
૪—જેમ બને તેમ એક આદ` પ્રસંગ પ્રયા ગાને છેડયા વગર ઉચ્ચ શબ્દોમાં પણ નાનું હોવું જોઇએ, કારણ કે વત્તમાનની પ્રજા પાસે મહાભારત જેવા દલદાર ગ્રંથા જાણવાની, વાંચવાની, અને ઉપાડવાની ખુદ્ધિ, સ્થિરતા, ખલ અને ઉમર રહી નથી.
૫. જંતાના ત્રણે ક્રિકાવાલાએ કેટલીક મહાવીર ચરિત્રની ખાખતા જેવા સર્વમાન્ય વિષયમાં
હું આજ સુધી પાશ્ચાત્ય કે પૌૉત્યના પ્રખર
પંડિત દ્વારા ઐતિહાસિક દૃષ્ટિથી લખાએલ શુદ્ધ ચરિત્ર, ક્રાઇસ્ટ ચરિત્રા જોવાં અને તેમાંની જે પતિ
યુક્ત લાગે તેનું અનુકરણ કરવું.
૭ ઉપયાગી સાધના—જર્મન ગ્લાઝનેાપ કૃત ડેર નિસ્સુસ (જૈનધર્મ), ચંદાજ ભંડારીકૃત લગવાન મહાવીર, મુનિશ્રી અમરવિજયજી કૃત જૈનેતર દૃષ્ટિએ જૈન, ડા. લેાયમાન કૃત યુદ્ધ અને મહાવીર, જૈન હિતૈષીના કેટલાક પ્રસ્તુત વિષયાપયેાગી અંકા, મુનિશ્રી જિનવિજયજીના જૈન સાહિત્ય સંશોધક ત્રિમાસિકના ઉપયોગી લેખા, જૈન સાહિત્ય સમેલનના કેટલાક લેખા, ડા. જેકેાખીકૃત કલ્પસૂત્રના અંગ્રેજી અનુવાદ તથા પ્રસ્તાવના.
૮ મહાવીર ચિરત્રમાં મુખ્ય ચાર વિભાગેા પાડવા જોઈ એ. (ગાણુ ગમે તેવા-તેટલા પ્રકરણેા વડે).
(૧) માં ભગવાન મહાવીરના સમયની સામા જિક, ધાર્મિક અને રાજનૈતિક પરિસ્થિતિનું અતિહાસિક વર્ણન, જન્મથી લઈ કૈવલ્યજ્ઞાન યાવત–ચરિત્ર ની વચ્ચે–થએલા વિહારા, ચામાસાં ઉપસર્ગો અને મહાદર્શ પ્રસંગાનું વર્ણન વિગેરેમાં માતાપિતાદિ રાજ્યના ઇતિહાસ.
(૨) માં કૈવલ્યજ્ઞાનથી લઈ મેાક્ષ-નિર્વાણુ યાવત્ ચરિત્ર. વિહારગામેાની ઐતિહાસિક બિના, ચામાસાં ઉપદેશ, સમતા, નિષ્પક્ષપાત, ગીતમાદિ ગણુધરાને પ્રતિષેાધ, શ્રેણિકાદિ રાજાઓનું આવવું, પ્રશ્નાત્તર, ભાવના, ગૈાસાલા અને જમાલીનું ઐતિહાસિક વૃત્તાંત, તેમના મત અને મહાવીરના મતમાં રહેલ અન્તર, તથા યુદ્ધની સાથે કંઇ પણ સગ–મેલાપ થવા હાય તે તેનું ટુંક પણ સારૂં વૃત્તાન્ત.
