Jain Dharmvar Stotra

Author(s): Bhavprabhsuri, Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund

Page 15

२
प्रस्तावना
गुम्फितं श्रीजैनधर्मवरस्तोत्रं लक्ष्यीक्रियते । अस्य समस्यारूपत्वं स्वोपज्ञवृत्तिविभूषितत्वं च समर्थ्यते निम्नलिखितेन पद्ययमलेन टीकाग्रगतेन -
"नेत्वा पार्श्वजिनेन्द्राय, गुरवे वाणयेऽपि च । 'कल्याणमन्दिरा'न्त्यानि - समस्यारचनाश्रितम् ॥ १ ॥ 'जैन धर्म वरस्तोत्रं', कृतं यन्मयका मुदा ।
तस्य च क्रियते वृत्तिः, श्रीभावप्रभसूरिणा ॥ २ ॥ " - युग्मम्
इदं स्तोत्रं मूलमात्रं प्राकाश्यं नीतं काशिक श्री यशोविजय जैनपाठशालया जैन स्तोत्रसङ्ग्रहस्य प्रथमे भागे । तत्र २३ तमे पृष्ठेऽस्य 'श्रीजैनधर्मवर संस्तवन' मिति नाम सन्दर्शितम् । तदपि समीचीनमित्यवसीयतेऽस्य प्रान्तस्थेन प्रशस्तिरूपेण निम्नलिखितेन पद्येन
"भावप्रभाख्यवरसूरिगणाधिपेन
1
'श्री जैन धर्मव रसंस्तवनं ' सुरम्यम् । शिष्यस्य कौतुककृते रचितं सुबोधं
'कल्याणमन्दिर' सदन्तिमपादलग्नम् ॥ ४५ ॥ "
( अभिनव ) ' कल्याणमन्दिर रूपेण जैनग्रन्थावल्यां २१५ तमे पृष्ठे यस्य निर्देशः समस्ति स एतत्परत्वे एवेति सम्भावना । निश्चयस्तु प्रतिदर्शनं विना कथं स्यात् ? ।
जैनधर्म वरस्तोत्रस्य पद्धतिः
उपर्युक्तविवेचनेन स्पष्टीभवति यदुतास्य स्तोत्रस्य आद्यचरणत्रयं कविराजैः स्वयं निरमायि, अवशिष्टश्चतुर्थश्वरणस्तु सुप्रसिद्ध जैन स्तोत्ररत्नस्यान्तिमः । एतादृंशि काव्यानि वर्तन्ते, यथाहि
नैषधीयचरित पादपूर्तिरूपं श्री शान्तिनाथचरित्रम् |
शिशुपालवधपादपूर्तिरूपं श्रीदेवानन्दाभ्युदय काव्यम् । मेघदूत पादपूर्तिरूपाणि विविधानि काव्यानि ।
'शिवमहिम्नः ' स्तोत्रपादपूर्तिरूपं श्री ऋषभ महिम्नः स्तोत्रम् | 'जैनस्तोत्र तथा स्तवनसंग्रह अर्थसहित 'सन्ज्ञके पुस्तके १९०७ मे ऐसवीयाब्दे प्रसिद्धिं नीतम् ।
१ एतस्य पद्ययमलस्य सादृश्यं दरीदृश्यते श्रीनेमिभक्तामरस्य अवतरणिकागतयोर्निम्नलिखितयोः पद्ययोः-
"नवा श्रीपार्श्वनाथाय गुरवे वाणयेऽपि च ।
'भक्तामर 'स्तवान्त्यां हि समस्यारचनाश्रितम् ॥ १ ॥ नेमिसम्बोधनं काव्यं कृतं यन्मयका मुदा ।
तस्य च क्रियते वृत्तिः, श्रीभावप्रभसूरिणा ॥ २ ॥”
२ अनेन समसूचि रचनाकारणम् ।
३ एवं विधानां पादपूर्तिरूपाणां काव्यानां प्राचुर्यं विद्यते जैनसाहित्ये । तत्र भक्तामरपादपूर्तिरूपाः कृतयो निर्दिश मया नामोल्लेखेन भक्तामरभूमिकायाम् । मेघदूतसमस्या रूपाणां काव्यानां नामानि सूचितानि वीरभक्तामरस्य उपोद्घाते (पृ. ३) ।