________________
ર૦૮
જૈન ધર્મ વિકાસ
હાય, પ્રક્ષાલન કરતાં પણ વિહળતા કરે, વાળાકુંચી કરતાં પણ ખુબ ઘસે, આવી રીતે પુજન કરતાં વિવેકદ્રષ્ટિને કારણે છોડીને પુજન કરે, તેને પણ આશાતના તરીકે, જ્ઞાનીઓએ પ્રકાશ કરે છે.
દેરાસરમાં આનંદપૂર્વક ખાવા લાગે, ચામડી આદિને છેદ કરે, મુખમાંથી પિત્ત કાઢે, વમન કરે, પડી ગયેલા દાંત નાંખે, બહારથી આવતા શ્રમણને દૂર કરવા શાંતિપૂર્વક બેસે, બકરાં, ગાય વિગેરે તિર્યને બાંધે, દાંતને મેલ, આંખને મેલ, નખેને મેલ, તેમજ શરીરને મેલ વગેરે જિનગૃહમાં ઉતારે, શરીર સંબંધી બાકીના અવયવોની જિનગૃહમાં અજ્ઞાનતાના આધીનને વશ બની આશાતના કરે છે, તેવી આશાતના તે આત્માને મલીન અધ્યવસાયમાં મૂકે છે. જેમ શેઠને અવિનય થાય તે નેકરીમાંથી ઉતરવાને પ્રસંગ આવે, રાજાને અવિનય થાય તે દંડ વિગેરેની શિક્ષા ખમવી પડે, તેમ મહાન તિર્થ કરોના દેરાસરોની આશાતના થાય તે આત્માને આત્મિક અમુલ્ય વસ્તુ ગુમાવવાને પ્રસંગ આવે એ સ્વભાવીક છે.
વળી આશાતનાના વિશિષ્ટ પ્રકારે નીચે મુજબ, ભૂતાદિને નિગ્રહ કરવા. તેમજ રાજાદિને વશાદિ કરવા મંત્રાદિનો પાઠ કરવા બેસે, વિવાહાદિ કાર્યને નિર્ણય કરવા કુટુંબીજનેને ભેગા કરે, તે પણ આશાતના બતાવેલી છે. ગૃહસ્થના ગૃહ સંબંધી કાર્યોની દેરાસરમાં વિચારણા થાય તેથી પણ પ્રથમ નિસીહીન ભંગ થાય છે. વાસ્તે જ આશાતનામાં જેલ છે. વિવાહાદી કાર્ય લેખ (પગે લખે) અગર ગૃહસ્થ સંબંધી વ્યવહારમાં યોજાયેલા (ખેતર, દુકાન, ઘર વગેરેના) લેખે લખે પુત્રાદિને આપવા લાયક ચીજોના વિભાગ કરે, અગર પુત્રીને આપવા યોગ્ય દાયજાને વિચાર કરી આપે, ભાઈઓના ભાગને વિભાગ કરે, પગ ઉપર પગ ચઢાવી અગ્ય આસને બેસે, બે પગમાં ખેસ બાંધી બેસે. દેરાસરમાં છાણે એકત્ર કરી છાણાં બનાવે, વસ્ત્રને સુકવે, મગ, બાજરી, ઘઉં વગેરે ધાન્ય સુકવે, અગર ભરડે, તથા પાપડ, વડીઓ વિગેરે સુકવે, રાજા, શેઠ વગેરેના ભયથી દેરાસરમાં સંતાઈ જાય, પુત્ર સ્ત્રી વગેરેના વિયેગથી રૂદન કરવા બેસે, દેરાસરમાં ચાર પાંચ કે બે ત્રણ કે વિશેષ ભેગા થઈ વિકથા (રાજકથા, દેશકથા, સ્ત્રીકથા, ભક્ત કથા, ધર્મભેદિની કથા થા ચારિત્ર છેદીની કથા) કરે, વિકથા એટલે નિંદા, “નવરા બેઠા નખેદ વાળે” આ કહેવતને યાદ કરી વિકથાના સભાવે આત્માના મલીન ભાવની પુષ્ટિ કરે, તે આત્માને હિતકારી નથી. વિકથાથી એક બીજાને વેર પરંપરા ચાલુ રહે છે, તેથી પણ આભવ અને પરભવ હિતકારી નથી, તેજ મહાન નુકશાની દેખાય છે. બાણને ત્યા શેરડીને અગર કાપવા લાયક જે જે વસ્તુઓ હોય તે તે વસ્તુઓને છોલી કાપે, ઠંડીની મોસમમાં અગ્નિને ઉત્પન્ન કરી તાપવા બેસે સ્થા અનાદિને પકાવે; માપો તથા કાટલાં વિગેરેની પરિક્ષા કરે. [અપૂર્ણ)
