________________
ભવ્યાભવ્ય વિચાર
૨૨૩
ભવ્યાભવ્ય વિચાર.
લેખકઃ-પંન્યાસ મનેહરવિજયજી. આ નશ્વર એવા અસાર સંસારમાં કેટલાયે પુન્યાત્મા છે, છ કાયના રક્ષક એવા દયાના ઝરાતુલ્ય નમોસ્ટોપ વસા. એ પંચ પરમેષ્ઠીપદના અધિકારી મુનિરાજેને સરળભાવે ઘણુંવાર પુછે છે કે પૂજ્ય મહારાજશ્રી આ મારો આત્મા ભવ્ય છે? કે અભવ્ય? તે શી રીતે જણાય, ત્યારે જ્ઞાનીપુરૂષે શાંત સ્વભાવે, પ્રસન્ન ચિત્ત મીઠી મધુરી વાણીથી તે સુમુક્ષ આત્માને જણાવે છે, કે જે પ્રાણુને પોતાના હદય કમળમાં ભવ્ય અભવ્યની શંકા થાય તે નિશ્ચયે ભવ્ય હોય છે. કેમકે અભવ્ય જીવને હું ભવ્ય છું કે અભવ્ય તેવી શંકા થતી નથી.
આચારાંગ સૂત્રના અવન્તી અધ્યયનના પાંચમાં ઉદેવાની ટીકામાં કહ્યું છે કે અભવ્ય છ દ્રવ્યક્રીયાથી નવમા ગ્રેવેયક દેવેલેકના આયુષ્યને યોગ્ય ઉત્તમ સામાચારીવાળું ચારિત્ર પાળે છે, તેમજ પાદપગમ અણસને અભવ્ય જીવ કરે છે, સબબકે અભવ્યને અણસણને અસંભવ નથી.
કેટલાક ભવ્યાત્માઓ શંકાપૂર્વક દલીલ કરે છે, કે શ્રી શત્રુંજય તીર્થરાજને અભવ્ય જીવ પશે કે નહિ? તેવા અક્ષરે ક્યા ગ્રંથમાં છે. પ્રત્યુત્તરમાં જણવવાનું કે શત્રુંજય મહાત્મયમાં નીચેની ગાથા તેવા પ્રકારની છે.
अभव्याः पापिनो जीवा, नामु पश्यति पर्वतम ॥
लभते चापीराज्यादि, नेदं तीर्थहि लभ्यते ॥ અર્થાત–પાપી અભવ્ય જીવે રાજ્ય વિગેરે પામે પરંતુ આ તીર્થને નજરે ન દેખે, તેમજ પંડિતવર્ય પદ્યવિજયજી મહારાજશ્રી તેમના નવાણુ યાત્રાના સ્તવનમાં કહે છે કે “પાપી અભવિ ન નજરે દેખે” આ દ્રષ્ટાંતોથી સહેજે સમજી શકાય તેમ છે, કે અભવીજી શ્રી શત્રુંજ્ય મહાતીર્થની ફરસના પણ કરી શકતા નથી, સાંપ્રતકાળમાં નીચે બતાવેલ “રત્ન સંચય” નામક ગ્રંથની ગાથાથી આઠ અભવ્ય જીવ બતાવેલા છે. '
संगमय कालसुरी, कपीलाअंगारपालियादुन्नि ॥
नोजीवसतमोवियउदाइ, घायओभ- भमभो. ॥ અર્થાત ૧ સંગમ-૨ કાળશે કરીક કસાઈ ૩ કપીલાદાસી જ અંગારમદક સૂરિ ૫ પાલક ૬ કૃષ્ણપુત્ર પાલક. ૭ શેરગુપ્ત ૮ વિનયરત્ન નામના સાધુ આદિ આઠે અભવીઓનું સંક્ષીપ્ત વૃતાંત નીચે રજુ કરીએ છીએ.
૧ સંગમદેવે ચરમ તીર્થંકર શાશન પ્રરૂપક શ્રીમન મહાવીર પ્રભુને અધે
