Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

२४४
જે ધર્મ પ્રકાશ,
બાવા, જેગી, અતીત, સાધુ, સન્યાસી તેમજ જતિ વિગેરે અનેક પ્રકારના દુર્ભાપિતનું ભાષણ કરે છે. અને અણછાજતા પ્રલાપ કરી ધૂળ ઉડાવે છે. આ ગ્રહ, ને આવેશ અત્યંત બુરે છે. ૨
આ બાહા પરિગ્રહની વાત થઈ પણ તે સાથે બીજો અત્યંતર પરિગ્રહ પણ છે કે જેને આ બાહ્ય પવિત્ર સહાયક થાય છે. તે અત્યંતર પડિંગ્રહ ૧૪ પ્રકાર છે. ત્રણ વેદ, હાસ્યાદિ ષટ્ટ, મિઠાવ ને ૪ કપાય. આ અત્યંતર પરિગ્રહ તે વળી બાહ્ય પરિગ્રહ કરતાં પણું વધારે ઉપદ્રવકારી છે. અનંત ભવ પર્યત-અને તે કાળ આ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરાવનાર છે. એ બંને પ્રકારના પરિગ્રહને જે તૃણવતું ત્યજી દેય છે તે જ મહા પુરૂષ જગતને પૂજનિક છે. બાકી બ: હા કે અત્યંતર પરિગ્રહવાળા જગતને પૂજવા એગ્ય નથી. ૩ - જ્યાં સુધી ઉપર જણાવેલ અત્યંતર પરિગ્રહ એને એ હાય-તેમાં કાંઈ પણ ખડના થઈ ન હોય–તેને એ છે કરવા પ્રયત્ન કર્યો ન હોય ત્યાં સુધી બાહ્ય પરિગ્રહ કદિ સર્વથા તજી દેય તે પણ તેને તે ત્યાગ વૃથા છે. કેમકે સ" કાંઈ બહારની કાંચળી છેડી દેવાથી નિર્વિષ થતા નથી, પરંતુ તેના મુખ માહેની ઝેરી દાઢ જ પાડીને કાઢી નાખવામાં આવે તે પછી નિવિષ થઈ જાય છે. તે પ્રમાણે બાહ્ય પરિગ્રહ તજે કે ન તો પણ અત્યંતર પરિગ્રહ-ઉપર જણવિલા વિષય કષાય ને મિથ્યાત્વરૂપ છે તેને જે તે પછી તમારૂં પ્રાણહારક વિષ
મ્યું એટલે પછી બાહ્ય પરિડ છુટી જ જશે. તે રહેવાને જ નથી. અને કદિ અપ કાળ રહે તે પણ ઝેરી દાંત વિનાના સર્ષના ડેશની જેમ તે વિકાર કરવાનું નથી. ૪
જેમ મહાન સરોવરની પાળ ત્રુટી જવાથી અથવા ડી નાખવાથી અંદર રહેલ તમામ પાણી વહી જાય છે તેમ પરિગ્રહરૂપી પાળા બુટી તે પછી આત્માની અંદર કર્મરૂપી જળ રહી શકતું નથી–તે સ્વયમેવ ખાલી થઈ જાય છે. તેને રોકનાર પરિગ્રહ પરની મમતારૂપ પાળજ છે. જ્યાં સુધી મમતાભાવ છે ત્યાં સુધી કર્મ રૂપી જળ અવિચ્છિન્ન ભરેલું જ રહે છે. તેથી મમત્વભાવ તજવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. ૫
જે યોગી પુરૂષ સ્ત્રી પુત્ર પરિવારાદિ ઉપરની મૂછ કે જે એક પ્રકારને પરિગ્રહજ છે તેને ત્યજી દેય છે-મમતાને સંગ છેડે છે અને માત્ર જ્ઞાન ધ્યાનમાંજ નિમગ્ન થઈ જાય છે-તેમાંજ લીનતાવાળા થાય છે તેને પછી બાહ્ય પુની નિયંત્રણ શું કરી શકે ? કાંઈ કરી ન શકે. તેને તે નિયંત્રણ નિયં. ત્રણા રૂપ જ રહેતા નથી; તેનું સ્વરૂપજ પલટાઈ જાય છે. તેને તે સર્વત્ર સમભાવ પ્રાપ્ત થાય છે એટલે સ્વપરને ભેદ ટળી જવાથી નિયંત્રણાનું સમૂળ ;