________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચંદરાજાના રાસ ઉપરથી નીકળતે સારી
પ્રાણીઓ પણ પૂર્વે એવા અનેક નાટક કર્યા છે પરંતુ એવાં નાટક કરવાથી આ ભવ નાટક કરવું અટકયું નથી. આ સંસાર પણું એક નાટક કરવાનું સ્થળઅખાડે છે. તેમાં સર્વ જીવે નટ છે-નાટક કરનાર છે. તે કર્મ સંગે જે જે ભવ પ્રાપ્ત થાય તેવું તેવું રૂપ ધારણ કરી કર્મ પરિણામ' રાજાની પાસે તે જેમ નચાવે તેમ નાચે છે. પિતાના સ્વરૂપને ભૂલી જાય છે અને પરવસ્તુમાં પિતાપણું માની તેમજ સર્વ વિનાશી પદાર્થોને અવિનાશી માની સર્વ સંગ પ્રાંતે વિગવાળા હેવાનો નિશ્ચય છતાં તેને અખડ માની તેના મેહમાં અજ્ઞાની થઈને રાચ્ચા માગ્યા કરે છે. જ્ઞાનીની દષ્ટિએ તે જેમ કઈ મદીરાપાની ઉન્મત્તપણે અનેક પ્રકારની ચેષ્ટાઓ કરે તેમ આ જગતના છ મહમદીરા પીને ઉન્મત્ત બની તેના છાકમાં કૃત્યકૃત્યને ભૂલી જઈ અનેક પ્રકારની અયોગ્ય ચેષ્ટાઓ કરે છે એમ લાગે છે. આ પ્રકારના ભવનાટકને ટાળવા માટેજ ઉત્તમ છે અહર્નિશ પ્રયાસ કરે છે. આ તે પ્રસંગાગત ભાવ (ભાવ) નાટકની વાત કરી. અહીં તે શિવમાળાએ અપૂર્વ નાટક કર્યું પણ તેની પ્રાંતે યશ ચંદરાજાને બેલવામાં આવ્યા એટલે વીરમતીએ દાન આપ્યું નહીં. જુઓ ! જગતમાં અભિમાન કેવું ભાન ભૂલાવી દે છે. નટ તે બિચારા જાણે છે કે ચંદરાજા કાંઈ ગયા હશે તેની ગેરહાજરીમાં તેની માતા રાજસિંહાસને બેસી રાજકાર્ય ચલાવે છે, તેથી જ્ય તે ચંદરાજાને જ બેલ જોઇએ. કારણ કે, વાસ્તવિક રાજા તે તે છે. પણ અભિમાનના આવેશમાં આવેલી વીરગતીને તે વાત સુજી નહીં. તેણે તે કોઈ રીતે દાન આપ્યું નહીં એટલે કુટાવસ્થા પ્રાપ્ત થઈ છે છતાં પણ ચંદરાજાથી દાન દીધા વિના રહેવાયું નહીં. જે દાતા હોય છે તે તે ગમે તેવી સ્થિતિમાં પણ દાતાજ રહે છે. તેનું દાતાપણું નાશ પામતું જ નથી. કર્મવશે પોતે દરિદ્રી થઈ જાય તે પણ પિતા કરતાં બીજાને વધારે દુઃખી દે અથવા તેની સ્થિતિ ન જાણુવાથી કોઈ તેની પાસે યાચના કરે છે તે પિતે દુઃખ વેઠીને પણ માગનારને આપી દે છે. આવા દાનેશ્વરીઓના ઘણા દwાતે શાસ્ત્રોમાં મોજુદ છે. સ્થળ સં. કેચના કારણુથી અહીં આપવામાં આવતા નથી. . કર્કટથી રહેવાયું નહીં એટલે તેણે પિતાને પાણી પીવાનું રત્નજડિત કાળું જે લાખ સેનિયાના મૂલયવાળું હતું તે આપ્યું—પાંજરાના સળીયા પહોળા કરી અંદરથી ફેંકયું, નટેએ લીધું, તે જોઈ અન્ય લેકેએ પુષ્કળ દાન આપ્યું પણ આ શું થયું ? પહેલું દાન કોણે આપ્યું?” તે વાતની વીરમતીને ખબર પડી નહીં. તેથી તેની નસેનસમાં અભિમાનને અંગે માનભંગ થવાથી એવી અગ્નિ લાગી કે જેવું માણસ કે પાનળ અથવા કામાનળથી બળ્યા કરે છે તેમ તે બળવા લાગી. આખી રાત્રી તેને નિદ્રા ન આવી પ્રધાને બહુ રીતે સમજાવી છતાં તેની
For Private And Personal Use Only
