________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચંદરાજાના રાસ ઉપરથી નીકળતે સાર,
૨૬૧ માગે તે આપવા ઇરછા જણાવી. શિવકુંવરે કુકડેજ મા. વીરમતીએ તે ન આપવા ઘણું ફાંફાં માર્યા પણ શિવકુંવરે બીજું લેવાની ઘસીને ના પાડવાથી છેવટ કુકડો આપવાનું કબૂલ કરી સચીવને ગુણાવળી પાસે પાંજરું લેવા મેક.
કુકડો ન આપવાના આગ્રહમાં વીરમતીને હેતુ એ હતું કે “અહીંથી છુટ પડે ને વખતે પાછે મનુષ્ય થાય તે ભારે થઈ પડે. પણ જ્યારે નટને આગ્રહ થયે ત્યારે પાછે એમ વિચાર આવ્યું કે- એને કે જાણનાર છે કે તે મને નુષ્ય છે. અને કદી જાણે તે પણ તેને પાછે મનુષ્ય કરવાની રીતની કોને ખબર છે, માટે ભલે અહીંથી ફાંસ જતી.” અભિમાની, પી, ઈર્ષાળું, પાપના ભય વિનાની વીરમતીનું હૃદય તાજુએ ! તેને તે અંદરાજાને બાકીની જીંદગીજ કુકડાપણામાં પૂરી કરાવવી છે. ચદરાજાને વાંક કેટલે ને શિક્ષા કેટલી ? પણ હવે તે વીરમતીને અત્યંત રાયેલે ઉત્પન્ન થયે છે, તૃષ્ણાને પ્રવાહ વૃદ્ધિ પામે છે, એટલે હવે કોઈ રીતે રાજ્ય છેડવું ગમતું નથી, તેનું આ પરિણામ છે. પરંતુ મનુષ્ય ધારે છે કોઈક ને દેવ કરે છે કાંઈક. દેવની પાસે માણસનું ધાર્યું કાંઈ પણ કામ આવતું નથી. કહ્યું છે કે –
કરે કટમાં પાડવા, દર્જન કોડ ઉપાય;
પુણ્યવંતને તે સવી, સુખના કારણ થાય. તે પ્રમાણે ચંદરાજને પણ આ નિમિત્ત તેના હિત માટે જ થવાનું છે તે આપણે આગળ વાંચશું. હાલ તે સચીવે જઈને ગુણાવળી પાસે પાંજરું માગ્યું. તેને તે એ વાત સાંભળી મોટો આઘાત લાગે. આટલે સાગ છે તે પણ વિરહના રૂપમાં પલટાઈ જવાનું આંખ આગળ તરી આવ્યું. તેણે મંત્રીને ઘણી રીતે સમજાવ્યું પરંતુ વિચક્ષણ મંત્રીએ તેનું અહીંથી જવુંજ હિતકર જાણ્યું, તેથી તેણે ગુણાવીને સમજાવીને પાંજરું પિતાના હાથમાં લીધું. ગુણવાળીએ તેને પાંજરું આપ્યું તે ખરું પણ તેનું હૃદય હાથમાં રહ્યું નહીં તે અસહ્ય શેકાક્રાંત થઈ 'ગઈ. હવે તે કુટ પ્રત્યે પિતાની પ્રેમદશાવાળી લાગણી જણાવશે, કુર્કટ તેને ચેષ્ટાવડે સમજાવશે અને પરિમે કુશિવાળાને પ્રાપ્ત થશે, તે સઘળી હકીકત આપણે આગળના પ્રકરણમાં વાંચશું. આ પ્રકરણમાં તે અભિમાનીની પ્રવૃત્તિ, દાતારને સ્વભાવ અને કળાથી થતા લાભ એ ત્રણ બાબતે વિચારવાગ્યા છે. તેનું સંક્ષેપમાં ઉપર અન્વેષણ કરવામાં આવ્યું છે; સુએ સ્વબુદ્ધિ અનુસાર તેની વિશેષ વિચારણા કરી લેવી અને એક બાબત ત્યાગ કરી બે બાબત અંગીકાર કરવી.
For Private And Personal Use Only
