Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

શ્રી ડોનચાર સૂત્ર વિવરણુ.
૪૫
એના મહાપુરૂષના આત્મામાં પ્રગટેલે જ્ઞાનરૂપ દિપક નિપરિગ્રહતા રૂપ સ્થિરતાને પામે છે. તે વખતે અનેક પ્રકારના ધમ્મપકરણા પણ તેને ખાધ કરતા નથી. ઉલટા તે મદદગાર થાય છે અને નિર્વાંત એટલે પવન વિનાના સ્થાનની ગરજ સારે છે. મમતાપણાને અંગે આત્માને બાધકારી હોય છે તેજ સમતાપણાને અંગે સાધનભૂત થઇ પડે છે. એક અપેક્ષાએ જે ઉપકરણ છે તેજ બીજી અપેક્ષાએ અધિકરશું થઇ પડે છે, પર ંતુ જે તેને ઉપકણુપણેજ ઉપયોગમાં ધ્યેય છે તેને તે ચારિત્ર આરાધનમાં સહુાયક થઇ પડે છે. ચિત્ પશુ હાનિ
કારક પતા નથી. ૭
આ જગતમાં અનેક પ્રકારના પદાથી રહેલા છે. તેમાંના અમુક અમુક પદાર્થોની ઉપર મમતા ભાવને લઇને પ્રાણીએ પેાતાનુ સ્વામીપણું માને છે એટલે તેના ઉપરની મૂર્છા છે તેજ પરિગ્રહ છે. બાકી સ્વામીપણુ' માનવા કે ન માનવાથી વસ્તુનું સ્વરૂપ કાંઇ બદલાતુ નથી. પરમાત્માએ એટલાજ કારસ્થી વસ્તુને પરિગ્રહ કહેલ નથી, પશુ તેના પરની. જે મુર્છા-મમતા-મારાપણાની બુદ્ધિ તેજ પરિ છે એમ હેલ છે. અહીં પણ કત્તાં કહે છે. કે જેની બુદ્ધિ મૂછાવડ આચ્છાદિત થયેલી છે તેને જગત્ બધુ પરિગ્રહરૂપ છે અને જેની બુદ્ધિમાંથી મૂર્છા નાશ પામી છે-કેઇ પણ વસ્તુ ઉપર-યાવત્ પોતાના શરીર ઉપર પશુ મૂર્છા નથી તેને આ જગત બધું અપરિગ્રહ રૂપ છે. તેને જગતની કોઇપણું વસ્તુ આત્મ સ`પત્તિ મેળવવામાં તેને પ્રકટ કરવામાં બાધ કરતી નથી, ૮. આ પરિગ્રહુને અપરિગ્રહનુ છેવટે ખતાવેલુ' સ્વરૂપ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા લાયક છે.
કર્તાએ આ અષ્ટકમાં પરિગ્રહના સ્વરૂપને બહુ સ્ફુટ કરેલું છે. તેમની કરેલી અઢાર પાપે સ્થાનકાની સઝાયા પૈકી પાંચમી પરિગ્રહની સઝયમાં આ અશ્નના પ્રથમના બે શ્લોકના ભાવાર્થવાળી એ ગાથા નીચે પ્રમાણે મૂકેલી છે. નવી પલટાયે રાશિથી, માર્ગી કદિ ન હેાય; સલુણે ! પરિગ્રહ ગ્રહછે અભિનવા, સહુને દીયે દુઃખ સેાય. સલુણે પરિગ્રહ ગ્રહ વશે લિંગીયા, લેઇ કુમતરજ શીશ સલુણે જિમ તિમ જગ લભતા ફરે, ઉન્મત્ત હોય નિર્હાદરા. સલુણે પરિગ્રહ મમતા પરિહરા.
'
આ અષ્ટકની સાથે આ પાંચમી સઝાય પણ મનન કરવા લાયક છે. તેમાં પશુ કર્તાએ બહુ ઉત્તમ ભાવ પ્રદર્શિત કર્યો છે. મંત્ર સ્થળ સાચના સુથી તે દાખલ કરવામાં આવેલ નથી.
કાર્
ઉપર જણાવેલા વિવેચન તરફ વાંચકાનુ
વિવેચન સમાપ્ત કરવામાં આવે છે.
----F**
કરી ધ્યાન ખેચીને આ હુક
તંત્રી,