Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 5

જ્ઞાનસાર સૂત્ર વિવરણ. ભાવાર્થ-અધ્યાત્મપી કેલાસમાં વિવેકરુપી વૃષભ ઉપર આરુઢ થયેલા મુનિ પ્તિ (જ્ઞાન) અને નિવૃત્તિ (ચારિત્ર-કિયા) યુકત હોવાથી ગંગા અને ગૈારી યુકત શિવ-શકરની પેરે શોભે છે. તત્ત્વથી જોતાં અધ્યાત્મ ગિરિના ઉચ્ચ શિખર ઉપર જઈ રહેલા અને સદ્ધિકરૂપી વૃષભ ઉપર સવાર થઈ સમ્યગ જ્ઞાનક્રિયાને સમતાથી સેવનારા નિર્ચ આનુગાર સદગુણામાં કઈ રીતે શિવ–શકરથી ઉતના તો નથી જ. કિંતુ એકાન્ત સુખશાન્તિના કરનાર લેવાથી ઉક્ત શંકરથી ઢીયાતા છે. ૫
વિડ–બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ્વર એ અન્ય દર્શનના મુખ્ય ત્રણ દે છે તેમને અન્ય મતના શાએ એકરૂપ પણ કહે છે. તેમની અદ્ધિનું વર્ણન તેમના શાઓમાં જે આવેલું છે તે બતાવીને તેની સાથે મહાત્માઓની અમૂલ્ય પ્રદ્ધિને ઘટાવે છે.
એ ત્રીપુટી પિકી કર કલાસમાં વસે છે, તેનું વાહન વૃષભ છે અને તેને ગંગા ને મારી પાર્વતી) એ બે સ્ત્રીઓ છે. આટલી અદ્ધિવડે તે ત્રાદ્ધિમાન ગણાય છે. મહાત્માઓ આ દ્ધિને તુચ્છ ગણે છે. તેઓ તે અધ્યાત્મરૂપ કલાસ ઉપર બીરાજે છે, વિકરૂપ વૃષભનું તેમને વાહન છે અને વિરતિ ને, નહિ ( ચારિક ને સાન 'રૂપ તેમને બે સ્ત્રીઓ છે કે જે તેમની સાથે અવિચ્છિન્ન રહે છે. પલી ગા - ગારી તે પરલોકની સાથી થાય તેમ નથી પણ આ વિતિ : કિમ તે આત્માના કાગ - છે અને આત્માનું એ છે કે એમા બ » આવો અદ્ધિવાળા છે, ખરા કરે તે મુનિમહારાજાજ છે. ૫. ",
ज्ञानदर्शनचंद्रार्क-नेत्रस्य नरकच्छिदः ॥ ।
મુવરાજમા, જિં ગુન ગોળનો પર || ૬ |
ભાવાર્થ સમ્યગ જ્ઞાન અને દર્શનરુપી ચંદ્ર અને સૂર્ય જેવા નિર્મળ નેત્રવાળા, 'નરકને છવાવાળા અને સુખસાગરમાં શયન કરનારા મુનિરાજ કઈ રીતે હરિ (વિ) થી ન્યુન નથી. પરંતુ પરમાર્થથી જોતાં વિણ કરતાં પણ વધારે સુખ-સમૃદ્ધ છે. કેમંક એવા મુનિરાજ અલાકમાં પ્રશામજનિત ઉત્તમ સુખ સાક્ષાનું અનુભવી અંતે અક્ષય અવ્યાબાધ સુખને જ વરે છે. ૬
વિવે--હરિ જે વિષ તેના બે નેત્ર સૂર્ય ને ચંદ્ર કહેવાય છે, વળી હરિ નરકાસુરને નાશ કરનારા કહેવાય છે અને તે સમુદ્રમાં શયન કરે છે એમ તેમના શાસ્ત્રોમાં કહેલું છે. મુનિરાજ આ હકીકતને નિઃસાર માને છે, તેમજ અતિશયોક્તિ
3 . નરકાસુરને. એ સહજ સમાધિમાં ઝીલનારા-મગ્ન રહેનારા.