Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

આવ્યું છે, તેથી આપણે એ ગુણાપર વિવેચન કરવામાં રોકાતાં એક બીજી નવીન હકીકત પર વિચાર કરીએ, પરંતુ એ હકીકત પર વિવેચન કરતાં પહેલાં અહીં જણાવી દેવું પ્રાસંગિક બાગાગે કે આપ જે વિષય પર સૌજન્યને અને અત્ર વિચાર કરીએ છીએ તે માગનુસારત્વના પાંત્રીશ ગણા પૈકીના ગુગ છે. એ વિષય પર આગળ વિચાર કરીશું.
આ ચેનન અનાદિ મિથ્યાત્વમાં રાચી રહી આત્મભાવને વિચાર ન કરતાં સંસારમાં આસાન બની એક ગતિમાંથી બીજીમાં અને બીજીમાંથી બીજીમાં ભ્રમણ કર્યા કરે છે, એમ કરતાં કરતાં ત્યારે તેના સંસારના કાંઈ પાર આવવા જેવું થાય છે ત્યારે તેને સંસાર ઉપર આસક્તિ ઓછી થાય છે, તેનું વાભિનંદીપણું દૂર થાય છે અને તેનામાં ગુરુની વૃદ્ધિ થવા લાગે છે. અતિ અધમ દશામાં વર્ત ચિતન જ્યારે ઉન્નત દશામાં આવે છે ત્યારે તેને ગુખ્યપ્રાપ્તિ થવા માંડે છે અને પિતાનામાં પૂર્વે જે તદ્દન અધમ દેશા વતી હતી તેમાંથી તેનું સ્થાન થવાની શરૂઆત થાય છે. અનંત સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતાં જે સ્થિતિ પર્વ કદિ પ્રા થઇ ન હોય તેવી અપૂર્વ આનંદમય સ્થિતિ તેને હવે પ્રાપ્ત થવા માંડે છે અને તેને લઈને તે પાનાની ગુણ વૃદ્ધિ કરવાના કાર્યમાં પ્રગતિ કરવાની શરૂઆવું કરે છે. ચેતનની ભવચકમાં ભમવાની સ્થિતિમાં જે આ માટે ફેરકાર થાય છે તેને બહુ સૂક્ષ્મ રીતે અલાવા થય છે અને શિખ પુરૂ તેને ખબર સારી રીતે જઈ ગયા છે અને તેના પરિણામ આપણે માટે બાંધી ગયા છે તે શિખ પુરૂના વિચાર અનુસાર આપણે અત્ર સહજ નિરીક્ષણ કરી જઈએ.
આ સ્થિતિમાં પ્રથમ તો એક બાસ અગત્યની વાત આપણને એ પ્રાપ્ત થાય છે કે આત્માને અનંત સંસારમાં પર્યટણ કરાવનાર કર્યો છે. એના અનેક ભેદ વિભેદ પાવામાં આવ્યા છે અને તે વિષય પરત્વ ખાસ ગ્રંથ લખવામાં આવ્યા છે. તેમાં વિચિત્ર નાં ભેદ, ભેદનાં ભેદ, તેઓ કેવી રીતે આત્મપ્રદેશ સાથે લાગે છે, ત્યાં લાગ્યા પછી તેનું શું થાય છે. કેટલે વખત લાગેલાં રહે છે, જ્યારે ઉદયમાં આવે છે, કેટલા વખત સુધી ઉદયમાં આવે છે, ઉદયમાં આવે છે ત્યારે શું ફળ આપે છે, ઉદયમાં આવતાં પહેલાં સત્તાન રિથતિમાં કેટલે વખત પડ્યા રહે છે, ઉદય કેવી કેવી રીતે આવે છે, બંધાયેય કમામાં મોટા ફેરફાર વિગેરે કેવી રીતે થાય છે. આ વિગેરે અનેક કર્મ રોબંધી હકીક્ત બહુ સૂક્ષ્મ રીતે પ્રદર્શિત કરી તે સંબંધનું તત્ત્વજ્ઞાન બહુ સુંદર રીતે બતાવ્યું છે. આ વિષયમાં કમને બજ આત્માનો સંબંધ કેવી રીતે થાય છે અને આત્મા ને કેવી રીતે ખપાવી શકે છે, દૂર કરી શકે છે, કેવી રિથતિમાં મને દાસ થઈને કમનું કશું કરે છે અને કેવી સ્થિતિમાં કર્મપર સાધાન્ય મેળવી તેને દૂર કરી સર્વથા અલિપ