________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માન્ય મહાત્માઓનું યોગ્ય સન્માન.. સાથે પરિચયમાં આવવાથી જ સમજાય, કારણકે સાધારણ રીતે તે. દરેક પ્રાણ ક્ષમાં રાખે જ છે, પરંતુ ક્રોધ કરવાનો ખાસ પ્રસંગ આવે તે વખતે પણ તેની મુખમુદ્રામાં વિકાર પણ ન થાય ત્યારે તેનામાં ક્ષમા ગુણ કેટલું છે તેને ખ્યાલ આવે છે. વળી પરિચય કરવાથી કેટલાક ગુણવાન હોવાને દંભ રાખતા હોય છે તેની પણ પરીક્ષા થઈ જાય છે. આપણે અત્ર જે પરિચય કરવાની વાત કરીએ છીએ તે દાંભિક માણસોને શોધવા માટે નથી, આપણે આશય તે ગુણવાનમાં ગુણે કેટલા છે અને તે ક્યારે, કેવી રીતે આવિર્ભાવ પામે છે તે જોઈ તેવા ગુણ આપણામાં પ્રાદુભાવ પમાડવાના માર્ગદર્શક તરીકે જ તેનો ઉપયોગ કરવાનો છે દાંભિક હોય તેને પરિચય મૂકી દે. એવા દંભનું ફળ તેને મળશે. આવા દાંભિકને શોધવા માટે આપણે કઈ ગુણવાનને પરિચય કરતા નથી, પરંતુ પરિચયને અંગે દંભનું પણ જ્ઞાન થઈ જાય છે કે એ એક અકસ્માતિક ફળ છે.
આ તે ગુણવાનના પરિચયની ગુણની શોધ માટે એક સાધારણ વાત થઈ. હવે જ્યારે એવા ગુગવાનને પ્રસંગ પડે ત્યારે તેને ચગ્ય વિનય કરે યુક્ત છે. સાધારણ ગુણવાનું હોય તો સાહેબજી કરીને, તેથી વિશેષ પ્રણામ, નમન, વંદન આદિ યોગ્ય રીતે તેને સત્કાર કરવો-તેનું બહુમાન કરવું એ ગુણની કિમત કરવા બરાબર છે. જુદા જુદા દેશમાં અને જુદા જુદા સમયમાં સન્માન કરવાની શતિમાં ફેર પડે છે. આપણા દેશ અને સમયાનુસાર શિષ્ટાચાર પ્રમાણ પંક્તિસર માન આપવાની જે પદ્ધતિ હોય તે પ્રમાણે ચગ્ય પુરૂષની લાયકાત અનુસાર માન આપવું તે ગુણની બુક કરવા જેવું છે, ગુણની આપણું મનમાં કિંમત છે એમ બતાવવા જેવું છે અને તેદ્રારા ગુણ બરાબર સારી રીતે પ્રાપ્ત થાય છે એમ અન્યને પણ બતાવવા જેવું છે. ગુણના સંબંધમાં આ એક અતિ મહત્વની વાત છે કે જે ગુણ પ્રાપ્ત કરવા ઈચ્છા હોય તે ગુણ તેણે પ્રથમ સમજવો જોઈએ, તે માટે દરેક ગુણુવાનને માન આપવું જોઈએ અને તેની પાસેથી ગુણને શોધી કાઢવા જોઈએ એ તેને માર્ગ છે. વિનય ગુણથી રાજી થઈને ગુણવાન પ્રાણુઓ અનેક માર્ગો બતાવે છે અને તેથી વિનય કરનારનું ભલું થાય છે. ગુણવાન માર્ગદર્શક તરીકે પ્રવૃત્તિ કરે છે તે કાંઈ પ્રણામ ને વંદનથી કરે છે એમ સમજવું નહિ. કેમકે પરોપકાર કર એ તે ગુણવાનને સહજ ધર્મ છે, પરંતુ જેને ગુણે સમજાવવા છે તેનામાં તે ઝીલવાની શક્તિ છે કે નહિ તેની તુલના કરીને સર્જન ગુણ સંબંધી વાત કરે છે. અને માર્ગ બતાવે છે. તેથી પિતાની લાયકાત બતાવી તદ્દદ્વારા ગુણ પ્રાપ્તિના માર્ગો શોધી કાઢવાના ઈષ્ટ સાધન માટે પણ વિનય ગુણ બહુ ઉપયોગી છે.
જેને ગુણપ્રાપ્તિ ઉપર પ્રેમ થયે હોય છે તેને ગુણ ઉપર એવી પ્રીતિ લાગી જાય છે કે તે ગુણીને દેખે છે ત્યાં ગાંડો થઈ જાય છે, તેને પર વારી
For Private And Personal Use Only
