________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જનધર્મ પ્રકાશ.
સામાન્ય રીતે ઘરષ્ટિમાં વર્તન પ્રાણીઓને કોઈ પણ ધર્મ ઉપર રૂચિ થતી. નથી અથવા થાય છે તે તેના હાર્દ માં પિસીને કયા દષ્ટિબિન્દુથી તે સત્ય છે, તેમાં કેટલું અસત્ય છે અને તેમાં વિશેષતા શું છે-એવી કમ બાબતનું ગાન તેને થતું નથી. કત અંધ આસ્થા અથવા કુતર્ક ગ્રહમાં આસક્ત થઈ પિતાની માન્યતાને સત્ય માની તે અભિનિવેશ ક્યાં કરે છે અને ઘણું ખરું તો પિતાના બાપદાદાથી ઉતરી આવેલા ધર્મને સર્વથી ઉત્તમ રામજે છે અથવા ધાર્મિક ) બાબતમાં તદ્દન શૂન્ય રહે છે. આવી સ્થિતિમાંથી ગ્ય વિવેક પ્રાપ્ત થવાની સ્થિતિમાં આવ્યા અગાઉ ચેતનને બહુ પ્રયાણ કરવું પડે છે, મિથ્યા જ્ઞાન માંથી સમ્યગ ની સ્થિતિમાં આવતા પહેલાં બટ મેટે પ્રયાસ કર પંડ છે અને તે સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય તે અતિ અગત્યની હોવાથી તેને અંગે અહીં ઘણા વિચાર કરવાનો છે.
જ્યારે રાજ્યનું સામીપ્ય થાય એટલે કે મા તરફ પ્રયાણ થાય ત્યારે આ સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે. જેના પરિભાષામાં બોલીએ તો છેલ્લા પુગળ પર વર્તનમાં આ ચેતન સાધ્યની રામીપ અથવા તેની નજીક આવે છે. તે વખતે તેને જે સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે તે પર આપણા પ્રસ્તુત વિષય ખાસ બંધ હોવાથી આપણે તે સંબંધી અત્ર વિચાર કરીએ. અહીં ત્યારે પ્રાણી આવે છે એટલે કે એને જ્યારે સાધ્યનું સામીપ્ય પ્રાપ્ત થાય છે ત્યારે તેને વિચાર થાય છે કે હું જે ધન, સ્ત્રી, પુત્ર, કીર્તિ વિગેરે માટે પ્રયાસ કરે છે તેને અને મારે રાધ કેટલે છે, કે છે, માટે છે અને ક્યાં સુધી ચાલે તે છે? એ પ્રમાણે વિચાર કરતાં કરતાં તેને જણાય છે કે પાને અત્યાર સુધી જે સ્થિતિમાં તન્મય થઈ આનંદ માનતા હતા તેમાં તે મેટી ભૂલ કર હતા, કારણ કે વસ્તુતઃ આનંદ કેવો હોવો જોઈએ તેને પોતાને ખ્યાલ ન હોવાથી તે સ્થળ આનંદમાંજ તૃપ્ત થઈ જતો હતે. એવા વિચારને પરિણામે તેના હૃદયમાં કાંઈક આમિક અને પાગલિક પદાર્થ વચ્ચેનો ભેદ પડે છે, જો કે એ વાન તેને બહુ ઉપર ઉપરનું થાય છે તોપણ વિશિષ્ટ ઘોઘની વાનકી તેને અહીં પ્રાપ્ત થાય છે અને સાધ્વનું છે કે તેને દર્શન થતું નથી પણ ઉંડાણમાં તેની વાસના ઉત્પન્ન થાય છે તેથી તેના તરફ આકર્ષણ થાય છે અને તે તરફ તેની વૃત્તિ દોરાય છે. એ સર્વને પરિણામે તેને સંસાર ઉપર ઉગ આવે છે, તેના ઉપર એક પ્રકારને તિરસ્કાર છૂટે છે અથવા બરાબર કહીએ તો તેના ઉપર તેને અરૂચિ થાય છે. જેમ માંદા માણસને જે ભેજન હમેશાં બહુ પ્રિય લાગતું હતું તેના તરફ મંદવાડ વખતે નજર નાખતાંજ લટી આવે છે, વિમીટ થાય છે અને તેના ઉપર ચરૂચિ થાય છે તેવા પ્રકારની કાંઈક તેની ભાવના સંસાર તરફ થાય છે અને તેને
For Private And Personal Use Only
