Jain Dharm Prakash 1913 Pustak 029 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

જૈનધર્મ પ્રકા,
ભાવાશે —-આપણુ ગુણોનું બીજ અવલંબન કરે તે હિતકારી થાય છે, શુ જે પોતાના ગુણ તેજ ગાવા બેસે તે તેથી અગતિની પ્રાપ્તિ થાય છે. ગુગ્રાહી જનેને ગુણીના ગુણુ ગાવા ઉચિત અને હિતકારી છે, પણ ગુણી માસે સ્વમુખે સ્વગુણ ગાવા અનુચિત અને અહિતકારી છે. માટે મોક્ષાથી તનેને સદા ગુણગ્રાહી થવા સાથે આત્મશ્લાઘાને સમૂળગે ત્યાગ કરે ઉચિત છે. રવાઘાથી પ્રાણું લઘુતાને જ પામે છે. ૩
વિવેચન ઠેકાણે ગુણનો અને રજજુને મુકાબલે કર્યો છે. ઉપર ચઢવા છનાર ગમે તે સજજન રજજુની પેરે પર-ગુણનું આલંબન ગ્રહે તે ઉચિતજ છે. તે આલબનવડે ગુણગ્રાહી સજજન સુખે ઉંચે ચઢી પણ શકે છે. પરંતુ ભારે બાશ્ચર્યની વાત તે એ છે કે જે તેજ ગુણ-રજજુનું સ્વઘારૂપે પિતેજ અને નંબન કરે-કરવા જાય તે તે ઉચે ચઢવાને બદલે નીચે પટકય છે, લઘુતા પામે છે, સ્વાર્થભ્રષ્ટ થાય છે, અને ફરી પાછા ઉપર ચઢવા જેટલી શક્તિ પણ ખાઈ બેસે છે. તેમ છતાં કવચિત્ કર્મથી અભિમાનમાં આવી જઈ આપબડ ઈ કરવા દેરાઈ જાય તે તે સમયે આત્માથી જીવે શું કરવું તે ગ્રંથકાર કહે છે. ૩
વાણિતી ચક્રવાતાવરશાન્તિi |
पूर्वपुरुपसिंहेभ्यो, भृशं नीचत्वभावनं ॥ ४ ॥ ભાવાર્થ—આપણામાં અન્ય કરતાં અધિકગુણ માનવારૂપ દેષથી ઉત્પન્ન થયેલા સ્વાભિમાનરૂપી જવરને શાન કરવાનો ઉતમ ઉપાય એ છે કે આપણે પૂર્વ પુરૂષસિંહેથી લઘુતા ભાવવી. પૂર્વપુરુષસિંહેતા પવિત્ર ચરિત્રને સારી રીતે સંભારી યાદ લાવતાં આપણું ગુમાન આપોઆપ ગળી જાય છે. ૪
વિવેચન—આપણા મનમાં મદ-અહંકાર આવી જાય અને તેથી પ્રકૃતિ બગડી જાય- સંતપ્ત થઈ જાય-ચિત્તમાં કલેશ થવા પામે, મન માજામાં ન રહે અને ઉન્મત્તપ્રાય બની જાય તેવે વખતે આદર્શરૂપ પૂર્વ મહાપુરૂનાં કે વત. માન મહાપુરૂષનાં ઉત્તમ ચરિત્રે તરફ પિતાની દૃષ્ટિ વાળવી, નિઘા કરવી, તેમની ઉત્તમતા-નિમંદતા–નિરભિમાનતા–નમ્રતા–સાદાઈ અને સરલતાદિકને ખ્યાલ કરે અને આપણે પણ એવા ઉત્તમ કેમ થઈ શકીએ તેવી રૂડી ભાવના કરવી. એમ કરવાથી આપણે ગંભીર ભૂલ આપણને નજરે પડશે, ગુરુને મહાન પરંતર રહેલે સમજશે અને આ પણ મૂખાઈ ઉપર આપણને હસવું આવશે અથવા તેને માટે આપણને ભારે ખેદ-પશ્ચાતાપ થશે અને ફરી તેવી મૂર્ખાઈ નહિં કરવા ન લલચાશે. આ રીતે ગુમ પ્રયત્ન કરવાથી અંતે રૂડું પરિણામ