________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
उन्ह
જૈનધર્મ પ્રકાશ
* * *
*
*
ઉત્પન્ન થાય છે તે પુદ્ગળિક વસ્તુઓના સંગ વિગથી અથવા માનસિક કપનાઓથી થાય છે. કોઈ પણ વસ્તુને સંગ નિરંતર ટકતજ નથી. જેને સાથે તેને વિયેગ અવશ્ય થાય છે. જે કારણ પ્રાપ્ત થયે માનસિક આનંદ થયે હોય છે, તે કારણ વિનષ્ટ થેચે માનસિક નિરાનંદ (8) અવશ્ય થાય છે. અને કે ઈપણ કારણ પલટાયા શિવાય એક સરખું કાયમ રહેતું જ નથી. જ્યાં રતિ, ત્યાં અમુક સમય પછી અરતિક અને જ્યાં અરતિ, ત્યાં અમુક કાળ પછી રતિ; અવશ્ય થાય છે. તેથી તે બંનેને નિર્ણિત સંગ હોવાને લીધે જ્ઞાની મહારાજે આ પાપસ્થાનકને એક-ભેળું જ કહ્યું છે.
આ પાપસ્થાનકમાં બે ભાવ ભેળા કહ્યા છે તે જ્ઞાની મારાજનું અત્યંત દુરંદેશીપણું બતાવે છે. તેમજ સંસારી જીએ તે ઉપરથી ઘણો ધડે લેવ લાયક છે. કોઈપણ સુખકારક સ્થિતિમાં આનંદ માની આસક્ત થતાં એ વાત લક્ષમાં રાખવાની જ છે કે આ સ્થિતિ કાયમ રહેવાની નથી. છેડે કે ઘણે વખતે અવશ્ય કારણ પલટાવાને લીધે આ સ્થિતિમાં ફેરફાર થશેજ, માટે આ સ્થિતિને ભર્યત એક સરખી કાયમ સ્થિર રહેનારી માની તેમાં લીન થઈ જવું નહીં. તેજ પ્રમાણે કોઈ પ્રકારની દુઃખકારી સ્થિતિ પ્રાપ્ત થયે તેવી સ્થિતિ કાયમ નહીં જ રહે, કપનામાં પણ ન આવે તેવા કારણે ઉદ્દભવીને એ સ્થિતિ પલટાઈ જશે અથવા તેમાં ઓછાવત્તાપણું થશેજ માટે તે પ્રસંગે દુઃખમાં પણ નિમગ્ન થઈ જવું નહીં. આવા બળવાન હેતુથી આ જીવને સુખ દુઃખની વિનાશી મિતિનું ચેકસ ભાન રહે તેટલા માટે આ પાપસ્થાનકમાં બે ભાવને ભેળે સમાવેશ કરેલ છે. તેથી ઉત્તમ જીવોએ તેને બરાબર લક્ષમાં રાખીને સુખ અથવા દુઃખને ઉત્પન્ન કરે તેવા પ્રસંગમાં સમભાવથી વર્તવું કે જેથી તેને ફેરફાર થાય ત્યારે અતિ સંતાપ કે અતિ હર્ષ કરવાને ભાવ પ્રાપ્ત થાય નહીં.
મનુષ્યનું મન પક્ષી જેવું છે, તે મનરૂપ પક્ષી અરતિ ને રતિરૂપી બે પાંખે વડે નિરંતર ઉડ્યા જ કરે છે, તિર્યંચ પક્ષી તે ઘડી બે ઘડી અથવા રાત્રીએ વિસામો પણ લેય છે અને આ મનરૂપી પક્ષી તે રાત્રે કે દિવસે ઘડીભર પણ વિરામ લેતું નથી. નિદ્રામાં પણ તે તે ઉડાઉડ-ડાદોડ કર્યા કરે છે. તેને રેકી રાખવા માટે કાદિકના પાંજરા કામ લાગે તેમ નથી. તેને ઉડનું રોકવુ જ હાય, સ્થિર રાખવાની આવશ્યક્તા જણાતી હેય તે શુદ્ધ સમધિરૂપ પાંજરામાં પૂરો તે તે ત્યાં રિયર રહેશે. આ પિંજર બનાવવું સહેલું ધી. શુદ્ધ સમાધિની પ્રાપ્તિ કરવા માટે પ્રથમ વપરની ઓળખાણ તેમજ બહિ
', અંતરાત્માને પરમાત્માનું સ્વરૂપ અને સમાધિ સુખનું ઉત્કૃષ્ટપણે સમ- - -- વેરાવાની- દયમાં જારી રાખવાની આવશ્યકતા છે. તેમ થયા પછી
For Private And Personal Use Only
