Indriya Parajay Digdarshan

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Yashovijay Jain Granthmala

Page 9

( ૫ )
धर्मार्थ यस्य वित्तेहा तस्यानीहा गरीयसी । प्रक्षालनाद्धि पङ्कस्य दूरतोsस्पर्शनं वरम् ॥ १ ॥
જેને ધર્મ ને માટે દ્રવ્યની ઇચ્છા છે,તેની અનીહા (નહિ ઇચ્છા કરવી તે ) જ શ્રેષ્ઠ છે. કેમકે, કીડમાં પગ નાખીને પાછળથી તેને ધોવા, તેના કરતાં દૂરથી જ સ્પશ ન કરવા, એજ અત્યુત્તમ છે.
ઉપરના વચનમાં ધબુદ્ધિથી પણ દ્રવ્ય સગ્રહેવાની ઇચ્છાના નિષેધ કરવામાં આવ્યા છે, કેમકે તેમાં આર્ત્ત ધ્યાન રહેલું છે. અહિં એ શકા થવી સ્વાભાવિક છે કે- જ્યારે મહાનિશીથાદિ સૂત્રમાં અને ખીજા ધર્મ ગ્રન્થામાં એમ કહેવામાં આવ્યું છે કે દ્રવ્યવાન્ પુરૂષ, પોતાના દ્રવ્ય વડે કરીને જિનમદિરાદિ દેવાલયા અધાવે, તા તે ખારમા સ્વગૅ જાય, તો પછી દ્રવ્યને માટે આખ્તધ્યાન કેમ બતાવ્યું ? ” આના ઉત્તર સહજ છે. જિનમદિર મધાવવાવાળે શ્રાવક બારમા સ્વગે જાય, તે પેાતાના વિદ્યમાન દ્રવ્યથી અધાવનારને માટે કહેલ છે. કેમકે પેાતાની વિદ્યમાન લક્ષ્મીના વ્યય કરનારમાં તેટલા અંશે મૂર્છા ઉતરે છે–લાભની ન્યૂનતા થાય છે. અને મદિરાદિ બંધાવાની આશા રાખીને પણ દ્રવ્ય એકઠું કરવાની ઇચ્છા રાખનારની લાભવૃત્તિ વધારે જાગૃત રહે છે અને હમેશાં વિચારો પણ દ્રવ્ય સ'ખ'ધીજ રહે છે. ધનવૃદ્ધિ કરાવા માટે ઉપદેશની જરૂર નથી હોતી, તેમ વિષય સેવનને માટે પણ ઉપદેશની જરૂર નથી હાતી.કમ ધનનાં કારણા જીવની સાથે અનાદિ કાલથી લાગેલાંજ છે. બાળકને સ્તનપાનની ક્રિયા શીખવાડવી પડતી નથી. તે સ્વય' તેમાં પ્રવૃત્ત થાય છે. તેવીજ રીતે જીવ, મેાહનીયકના જોરથી કાધ, માન, માયા અને લાભાન્નિ ૧૬કષાયા તથા હાસ્ય, રતિ, અરતિ, ભય, શાક, દુગછા, સીચેષ્ટા, પુરૂષચેષ્ટા અને નપુસકચેષ્ટાદિ કરે છે. કેવલ તેને ધર્મશિક્ષા આપવાની આવશ્યકતા છે. અસ, તેજ કારણથી શાસ્ત્રકારો વિદ્યમાન દ્રવ્યનાજ સત્કાર્યામાં ચર્ચા કરવાનુ` મતાવે છે. પરન્તુ દ્રવ્ય એકઠું કરવાનુ નથી ક્રૂરમાવતા. અને તેનુ કારણ, દ્રવ્ય આપ્ત ધ્યાનનું કારણ છે, તેજ છે.