Indriya Parajay Digdarshan

Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Yashovijay Jain Granthmala

Page 7

(૩)
સ્વેચ્છાવિહાર ( સ્વતંત્રપણા ) વડે સુખી, પત્રતામાં નિવાસ કરતા અને વનમાં સુકેામલ વૃક્ષાનાં સુંદર પાંદડાંઓને ખાતો હાથી સ્પર્શેન્દ્રિયના વિષયને વશ થઇ આરોહણ, અકુશ, પ્રેરણક્રિયા અને અધનાદિ દુઃખાને પ્રાપ્ત કરે છે. સ્પર્શેન્દ્રિયના વિષયને વશ થવાથી તે હાથીની કેવી અવસ્થા થાય છે, તે જરા તપાસીએ,
સ્પર્શેન્દ્રિયના વિષયથી અન્ય થએલા હાથી હજારો કષ્ટોમાં આવી પડે છે. હાથી સ્વતંત્રપણે વનની અંદર આનંદ કરે છે, અને અલમસ્તાવસ્થામાં સર્વત્ર ઘૂમતા ક્રે છે. પરન્તુ તે હતભાગ્ય જ્યારે કૃત્રિમ હસ્તિની ( હાથણી ) ને દેખે છે, ત્યારે વિષયાન્ય થઈને તેની તરફ દોડે છે; તે એટલે સુધી કે પકડાતા પણ નથી. આ વખતે તેને ફસાવાને માટે જમીનમાં એક મ્હાટા ખાડા ખાઢેલા હાય છે, તેના ઉપર એક સુંદર હાથણીના દેખાવ ઉભા કરવામાં આવે છે. હાથી, તે . કૃત્રિમ હાથણી પાસે આવીને તેની સાથે સ્પર્શેન્દ્રિયના વિષયનુ સુખ અનુભવવાને—વિષયસેવન કરવાને આતુર થાય છે. જેવા તે વિષય- - સેવન કરવા તૈયાર થાય છે, તેવાજ તે ધડાક દઇને પેલા ખાડામાં પડે છે. તે વખતે તેના શરીરમાં ઘણુંજ દુ:ખ થાય છે. તે ઉભા પણ થવા પામતા નથી અને તે એવા તો દિગ્મૂઢ થઇ જાય છે, કે કયાંઈ જવા આવવાના તેને રસ્તો પણ સૂઝતા નથી. અતએવ ગભરાઈને તે ખૂમા પાડવા લાગે છે. આસપાસનાં તમામ,જાનવરો તેના ખરાડાથી ઘણાં ત્રાસ પામે છે. આ વખતે હાથીને પકડવાવાળા પણ દૂર ભાગી જાય છે. કેમકે, જો પાસે હોય તે, તેમના જેવા ક્રૂર હૃદયનાં માણસાને પણ એક વખત તે કરૂણા ઉત્પન્ન થઇ જાય. કિન્તુ તે લેાકેાના તા તે વ્યાપારજ હાવાથી પાછા ત્યાં આવી કરૂણાના સ્થાનમાં ફ્રીડા કરે છે. આવી અવસ્થામાં ખાડામાં પડેલા હાથી ક્ષુધા અને તૃષાથી પીઠિત થઈ જ્યારે અશક્ત ખનીને હત-પ્રહેત થઇ જાય છે, ત્યારે હાથીને પકડવાવાળા પુરૂષા તે ખાડાની પાસે જઈને તે જીવતા 'હાથીની શું દશા કરે છે, તે આલેખવાને આ લેખિની તદ્દન અશક્ત છે. બસ, આજ પ્રમાણે તિય ચર્ચાનિમાં હાથીથી લઈ કરીને તમામ પ્રાણિયાની દશા વાચકે સ્વય' વિચારી લેવી. તેમાં વળી જન્મથી ક્રુઃખી