________________
આનંદ પડે છે, પરંતુ પાછળથી ત્યાં ખૂબ બળે છે, તે વખતે મનુષ્ય વિચાર કરે છે કે ખર્યું ન હતું, તે સારું હતું. બસ, તે જ પ્રમાણે વિષયાસક્ત પુરૂષને જ્યારે લોકિક અને લકેર બન્ને પ્રકારનાં દુખોને અનુભવ કરવાનો વખત આવે છે, ત્યારે તેને પશ્ચાત્તાપને પાર રહેતા નથી. પરન્તુ આ પશ્ચાત્તાપ શું કામને પોતાનું સર્વસ્વ બેઈ નાખ્યા પછી અને કર્મોને અસાધારણ બેજો વહેરી લીધા પછી શું થવાનું? પહેલાંથી જ વિચાર કરે, એ બુદ્ધિમાનેનું–આત્મકલ્યાણભિલાષિયેનું પરમ કર્તવ્ય છે.
વિચાર કરવો જોઈએ છે કે-દાવાનળને અગ્નિ પંદર દિવસમાં પિતાની મેળે શાન્ત થઈ જાય છે, શહેરમાં લાગેલે અગ્નિ કૂવાના પાણીથી શાન્ત થાય છે, પરંતુ કામાગ્નિ એ છે કે પંદર દિવસે તે શું, પરન્ત પંદર કરોડ વર્ષો જેટલી મુદતે પણ શમતે નથી, અરે, કૂવાના પાણીથી તે શુ? સમુદ્રના પાણીથી પણ શાન્ત થત નથી. તેની શક્તિને માટે માત્ર જિનરાજની વાણીનું એકજ બિંદુ બસ છે. વળી કામ રૂપી ગ્રહ બીજા પાપ ગ્રહથી વધારે દુષ્ટ છે. કહ્યું છે" सव्वग्गहाणं पभवो महग्गहो सव्वदोसपायट्टी। कामग्गहो दुरप्पा जेणभिभूअं जगं सव्वं" ॥१॥
કામરૂપી ગ્રહ એ છે કે-જે સર્વ ગ્રહને પેદા કરનાર છે અને સર્વ દેને પ્રગટ કરે છે, આ મહાગ્રહે સમસ્ત જગને વશ કર્યું છે.
મંગલગ્રહ વિગેરે ગ્રહ મનુષ્યને દુઃખ આપે છે. પરંતુ તે ગ્રહો શાન્તિકર્મોથી શાન્ત થઈ જાય છે, અને કદાચ શાન્ત ન પણ થાય, તે પણ તે કેવળ આ જન્મને બગાડવા સિવાય વધારે નુકશાન કરી શકતા નથી, અથવા તે તેની સ્થિતિ સુધી કઈ દે છે, પરંતુ કામગહ તે એવી દુર્દશા કરે છે કે જેનું વર્ણન કરવું પણ અશકય છે. હવે જે મનુષ્ય કામમાં આસક્ત રહે છે, તેની કેવી અવસ્થાઓ થાય છે, તે બતાવતાં શાસકારે કહે છે –
