________________
( ૪૧ )
ગુણા પણ વિષયમાં રત થયેલા પુરૂષને નિષ્ફળ થાય છે. આ પ્રમાણે નિશ્ચયથી સમજીને સત્બુદ્ધિવાળા પુરૂષોએ ઇંદ્રિયાધીન કદાપિ થવું જોઇએ નહિ.
ઇંદ્રિયાને વશ થયેલ પુરૂષ, પછી તે ગમે તેવા ગુણવાન્ કે જ્ઞાનીજ કેમ ન હોય, પરંતુ તે નીચમાં નીચ કાર્ય કરતાં પણ ચૂકતા નથી. કહ્યુ` છેઃ—
46
लोकार्चितोऽपि कुजोऽपि बहुश्रुतोऽपि धर्मस्थितोऽपि विरतोऽपि शमान्वितोऽपि ।
अक्षार्थपन्नगविषाकुलितो मनुष्य
स्तन्नास्ति कर्म कुरुते न यदत्र निन्द्यम् " ॥ १ ॥
ઇંદ્રિયા રૂપ સર્પના વિષથી વ્યાકુલ થયેલા મનુષ્ય, લાકમાં પૂજય હાય, બહુશ્રુત હાય, ધર્મીમાં સ્થિત હાય, સ`સારથી વિરક્ત હાય અને શાન્તિયુક્ત હાય, તાપણ જગમાં એવુ કોઇ પણ નિંદ્યકાં નથી, કે જે તે ન કરે. મતલખ કે નીચમાં નીચ કાર્ય કરવામાં પણ તેને લજ્જા આવતી નથી.
'
વળી વિષયાન્ય પુરૂષ પેાતાની અસલી દશાને પણ ભૂલી જાય છે, તેને માટે કહ્યું છેઃ——
" मरणेवि दीणवयणं माणधरा जे नरा न जंपति । विहु कुणंति ललि बालाणं नेहगहगिहिला " ॥ १ ॥
જો કે, માનરૂપી ધનવાળા પુરૂષો મરણાન્તે પણુ દીનવના એલતા નથી, પરન્તુ તે પણ સ્ત્રીયાના સ્નેહરૂપી ગ્રહથી ગાંડા થઈને તે અત્યન્ત દીનવચનાને ખેલે છે.
અહા ! કામદેવનુ` સામ્રાજ્ય કેવુ સ્વતંત્ર અને સત્તાવાળુ છે ?.. કયાં સુધી કહેવું ? સત્યપદેશના પ્રભાવથી સત્યમાર્ગ ઉપર આવેલા
