________________
અને અન્ન માંસ તુલ્ય કહેલું છે. આ વાત માર્કડેયપુરાણમાં માર્કડ બાષિએ કહી છે. વળી પણ કહ્યું છે –
રમવત્તિ તો ગમાને રિત મો!!
રાત્રે મોનના ગ્રાસે તન્મસમક્ષ ”૨ " પાણી રક્ત થાય છે અને અન્ન માંસ થાય છે. રાત્રિના સમયમાં ભજન કરનાર મનુષ્યને ગ્રાસ (કેળીયા) માં પણ માંસ ભક્ષણ કહેલું છે.
હવે કેટલાકે એમ પણ કહે છે કે-“પુરાણમાં પ્રદેષવત’ નક્તવ્રત” બતાવેલાં છે. તેમ કઈ કઈ સ્થળે એમ પણ કહ્યું છે કેઃ દ્વિ દિશાનાં મોગ, પ્રાતઃ સાયગ્રા ઈત્યાદિ શાસ્ત્રોનું પાલન રાત્રિભજન સિવાય કેમ થઈ શકશે?” આને ઉત્તર વિચારવાથી સહજ સમજાય તેમ છે. “પોષ રાત્રિના મુખને કહેવામાં આવે છે. “કો નીમુહમ્ ” હવે રાત્રિનું મુખ બે ઘડી દિવસ બાકી હોય, ત્યારથી ગણવામાં આવે છે, માટે પ્રદેષતવાળાને રાત્રિએ ભજન કરવાની જરૂરીઆત નથી. જ્યારે બે ઘડી (૪૮ મીનીટ) દિવસ બાકી હોય, તેજ વખતે એકાશન કરીને ભજન કરી લેવું જોઈએ. નક્તવ્રતને માટે પણ તેજ નિયમ છે
વિરાણને માને મન્ચમ વિ. नक्तं तद्विजानीयान्न नक्तं निशिभोजनम् " ॥१॥
દિવસના આઠમા ભાગમાં સૂર્યનું તેજ ન્યૂન થતાં “ના” જાણવું જોઈએ. રાત્રિને “નક્ત” સમજવાનું નથી. અન્યત્ર પણ આજ પ્રમાણે લખ્યું છે –
" मुहूर्त्तानं दिनं नक्तं प्रवदन्ति मनीषिणः નક્ષત્રનામ નાછું જે જાધિકા” ?
