Book Title: Hindusthanni Garibai
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

View full book text
Previous | Next

Page 184
________________ ૧૭૪ હિંદુસ્તાનની ગરીબાઈ પણ વધુ ભયંકર છે. આપણું રાજકારભારનું તંત્રબદ્ધ થઈ જવાનું વલણ; તેના ઝીણવટભર્યા સંગઠનને કારણે જ તેમાં નીપજતી શિથિલતા અને બેકાળજી; તેમાં સર્વત્ર માલૂમ પડતી કોઈ પણ જાતની જવાબદારી સ્વીકારવાની બીક; અને તેની હદ બહારની કેન્દ્રિતતા – આ બધાં પરિણામે જે કારણેએ નીપજે છે, તેને માટે ભલે કાઈ એક માણસને જવાબદાર નહિ હરાવી શકાય, પરંતુ તે બધાં મળીને આખા તંત્રમાં એટલા મોટા પ્રમાણમાં રેઢિયાળપણું ઊભું કરે છે કે, જે ત્યાંનાં બીજાં કુદરતી કારણો અને સંજોગે સાથે મળીને લોકોને ભારે ત્રાસ અને દુ:ખજનક થઈ પડે છે. “એટલે આપણી ઝીણવટભરી પરંતુ કૃત્રિમ રાજપદ્ધતિ સાથે હિંદુસ્તાનની જાડી પણ પરિણામે ઝડપી એવી દેશી પદ્ધતિની સરખામણી કરીએ, ત્યારે આ બધી બાબતો લક્ષમાં રાખવી જોઈએ. કારણ કે, કાઈ વિકટ પ્રસંગે તે જગાએ વિશિષ્ટ શક્તિવાળો અમલદાર ન હોય, તો આપણું જટિલ તંત્ર કરતાં દેશી સાદી વ્યવસ્થા વધુ સંતોષકારક પરિણામ લાવી શકે. આમ કહીને, હિંદુસ્તાનમાં આપણું કામ ત્યાંનાં દેશી રાજતંત્રને પણ વ્યવસ્થિત કરવાનું, સુધારવાનું અને વિકસાવવાનું છે, એની હું ના પાડવા નથી માગતો. પરંતુ, ત્યાંની દેશી રાજવ્યવસ્થા આપણા મુલકમાં તદ્દન અસહ્ય થઈ પડે તેવી હોવા છતાં, તે ત્યાંના લોકોમાંથી જ નીપજેલી હોઈ તેને એક જ વાડી કાઢવા સામે મારે વાંધો છે. તે વ્યવસ્થામાં ત્યાંના લોકો માટે એક પ્રકારની એવી ગ્યતા અને માફકતા છે, કે જે Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216