Book Title: Hindusthanni Garibai
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

View full book text
Previous | Next

Page 183
________________ ઉપાય ૧૭૩; બેસે, તો તેઓ આપણું રાજ્યવ્યવસ્થામાં કવીય ખામીઓ બતાવી શકે. હિંદુસ્તાનનું આપણું તંત્ર બહુ જટિલ છે. તમાં ઠેરઠેર નિયંત્રણ અને પ્રતિનિયંત્રણ રાખવામાં આવ્યાં છે; તથા ઘણી વાર પૂરતી માહિતી કે દેશીઓ પ્રત્યેની સહાનુભૂતિને અભાવે કેટલાય મેટા મેટા ગોટા , કાબુમાં લાવી શકાતા નથી.” તે જ દિવસે લૉર્ડ એલીસબરીએ લોર્ડ ઈને ટેકા. આપતાં કહ્યું કે, “હિંદુસ્તાન વિષે જેઓ સારા પ્રમાણમાં માહિતગાર છે, તે બધા જ કહે છે કે, સારી રાજવ્યવસ્થાવાળાં સંખ્યાબંધ દેશી રાજ્યો હિંદુસ્તાનમાં હોવાં, એ હિંદુસ્તાનના લોકાની રાજકીય અને નૈતિક પ્રગતિ માટે વધારેમાં વધારે . ઉપયોગી થઈ પડશે. મિ. લેન્ગ સરકારી અમલદારના માનસ, વડે દલીલ કરવા માગે છે કે, અંગ્રેજી મુલકમાં બધું જ ઊજળું છે, અને દેશી મુલકમાં બધું જ કાળું છે. જોકે, પિતાની દલીલના સમર્થનમાં તેમણે અધ્યા રાજ્યને દાખલો ટાંક્યો છે; પણ હું એમ શંકા કરવાની હિંમત કરું છું કે,. - હિંદુસ્તાનની અત્યારની સામાન્ય સ્થિતિનું એ સાચું દિગ્દર્શન નથી. દેશી રાજ્યવહીવટની સામે જેમ અયોધ્યાને દાખલો ટાંકી શકાય, તેમ થોડા દિવસ બાદ રજૂ થનારે એરિસાના દુકાળને અહેવાલ અંગ્રેજી રાજ્ય સામે પણ ટાંકી શકાય; અને એ અહેવાલ તો અયોધ્યા રાજ્યના કરતાંય કેટલાય ગણો વધુ કાળો છે. અંગ્રેજી રાજ્યમાં દેશી રાજાઓ જેવા અત્યાચાર કે ગેરકાયદેસરપણું ભલે નહિ હોય; પરંતુ અંગ્રેજી રાજ્યમાં તેની પોતાની જ એવી કેટલીય ખામીઓ છે કે, જે ઇરાદાપૂર્વકની નહિ હોય છતાં પરિણામમાં તેથી, Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216