Ganittilakam Savrtuttikam

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Oriental Research Institute Vadodra

Page 115

३२ गणिततिलकम्
[श्रीपतिहन्यात् । ततो मध्ये यदङ्कमूर्धाङ्कस्य हरः अधोऽङ्कस्य चांशस्तयोरभ्यासमर्ध्वहरेणाधस्तनांशगुणने तन्निष्पन्नोकोऽपि मध्यांशहराभ्यस्तमुपरिमांशेषु अधरहरगुणितेषु निक्षिपेत् । उदाहरणवृत्तेषु प्राक्तनन्यासश्चोर्ध्व[हरस्य द्विकस्था]गत्याऽङ्कश्रेणेः १३१ । अत्राधरहरस्त्रयस्तद्गुण ऊर्ध्वाश एको जातात्रयः । ऊर्ध्वहरेण द्विकेन अ५धरं हरं त्रिकं हन्यात् , जाताः षट् । मध्यांशहरयोरधोऽङ्केनोर्ध्वहरस्य द्विकस्याभ्यासे गुणनं तदेव द्विकमूर्छाशत्रिकमध्ये निक्षिपेत् । जाताः पञ्च पढ्छेदा यथा {1}। अस्याश्चरणौ यथा / अधरहरेण चतुर्भिरू|शान् हन्यात् । पञ्च जाता विंशतिः, ऊर्ध्वहरेण षड्भिरधरहरं चतुरो हन्यात् । जाताश्चतुर्विंशतिः। मध्यांशहरा
भ्यासं एकगुणषट्कं तदेवोपरिमांशविंशतौ निक्षिपेत् । जाता षइविंशतिश्चतुर्विंश१० च्छेदा, यथा {३६} । अस्याधः षडशो यथा १३१ । अधरहरेण षभिः ऊर्ध्वान् षड्विंशतिं हन्यात् । जातं षट्पञ्चाशदधि(क)शतम् । ऊर्ध्वहरेण चतुर्विंशत्या अधरहरषवं हन्यात् । जातं चतुश्चत्वारिंशदधि(क)शतम् । मध्यांशहराभ्यासं एकगुणचतुर्विंशति उपरिमांशेषु षट्पञ्चाशदधि(क)शते निक्षिपेत् । जातमशीत्यधि(क)शतं चतुश्चत्वारिंशत्श(च्छ)तच्छेदम्, यथा अधरहरेण पञ्चभिरू१५ |शानशीत्यधि(क)शतं हन्यात् । जातानि नव शतानि । ऊर्ध्वहरेण चतुश्चत्वारिंशदधि(क)शतेनाधरं हरं पञ्चकं हन्यात् । जाता विंशत्यधि(क)सप्तशती । मध्यांशहराभ्यासमेकगुणचतुश्चत्वारिंशदधि(क)शतमुपरिमांशेषु नवशत्यां निक्षिपेत् । जातं चतुश्चत्वारिंशदधि(क)सहस्रमेकं विंशत्यधि(क)सप्तशतच्छेदम्, यथा { "७४ } । अस्याधः सप्तमभागः, यथा ।हरेण सप्तभि२० गुणितमूर्वाशचतुश्चत्वारिंशदधि(क)सहस्रं जातं अष्टोत्तरत्रिशताधि(क)सप्तसहस्रा
ऊर्ध्वहरेण विंशत्यधि(क)सप्तशत्या अधरहरं सप्तकं हन्यात् । जाता चत्वारिंशदधि(क)पञ्चसहस्री। मध्यांशहराभ्यासं एकगुणविंशत्यधि(क)सप्तशतलक्षण उपरिमांशेषु अष्टोत्तरत्रिशताधि(क)सप्तसहस्रेषु निक्षिपेत् । जाता अष्टाविंशत्यधि(क)सह
स्राष्टकचत्वारिंशदधि(क)पञ्चसहस्रच्छेदम्, यथा {६६३६ } । अधोऽङ्केनोपर्यङ्कस्य २५ भागे लब्धं रूपमेकं उपरि च शेषाङ्कोऽष्टाशीत्यधि(क)नवशतोत्तरद्विसहस्री, यथा
२९८८। अस्य पत्रिंशताऽपवर्ते जाता यशीतिः, अधोऽङ्कास्य चत्वारिंशदधि(क). पञ्चसहस्रस्य पत्रिंशता अपवर्तिते जातं चत्वारिंशदधि(क)शतमेकं यथा {3} रूप {१४} । एते रूप...........विंशतिरेकोनैकश्चतुर्विंशतिछेदः, यथा { २४ } ।
१ अतः परं हस्तलिखितप्रतौ चतुःषष्टितमपत्राभावः ।