________________
કેટલાકને પોતાની બાલ્યાવસ્થા સુવર્ણકાળ જીવનપથનું નિર્માણ કર્યું છે અને એ જીવનપથ જેવી લાગતી હોય છે અને એ સતત પોતાના પર એણે ચાલવાનું છે. વિશ્વાસ અને શ્રદ્ધા વર્તમાન જીવન સાથે બાળપણની મધુર, સાથે પ્ર-ગતિ કરવાની છે. એના બળે જ ગમે ચિંતામુક્ત અને રમતિયાળ સ્થિતિની તુલના તેટલો દુ:ખદાયી લાગે, પણ આ વર્તમાનને કરવા લાગે છે. તુલના કરતાં એને પોતાના પણ એણે ઓળંગવાનો છે. વર્તમાન સમયના મિત્રો કરતાં એને પોતાની માણસના વ્યવહારજીવનમાં પણ આવી નિશાળના મિત્રો કે બાળપણના ગોઠિયાઓ વધુ તલના દુઃખદાયી બનતી હોય છે. કોઈ વ્યક્તિ સારા હતા, એવું લાગે છે. પરિણામે આજના અન્યને એમ કહે કે તમારા કરતાં અન્ય વ્યક્તિમાં મિત્રો પ્રત્યે થોડો અભાવ જાગે છે.
મને વધુ શ્રદ્ધા છે, તો એ વ્યક્તિ દુ:ખ અનુભવશે. માણસ એના જીવનમાં તુલનામાં જ તમે સ્વભાવથી સારા છો, પરંતુ અમુક વ્યક્તિ રચ્યોપચ્યો હોય છે અને તેથી એ સતત અસંતોષ જેટલા સારા નથી એમ કહેવામાં આવે ત્યારે અનુભવતો હોય છે. એ જે સામે છે તે નથી એ વ્યક્તિને દુઃખ થતું હોય છે. સાસુ કહે કે જોતો અને તુલનાથી જે નથી એની ઇચ્છા રાખે મારી વહુ કરતાં પડોશીની વહુને રસોઈ કરતાં છે. આવી તુલના અંતે તો વ્યક્તિનાં સમય સારી આવડે છે, અને પછી સંસારમાં હોળી અને શક્તિને નષ્ટ કરતી હોય છે. એનાથી સળગે છે. આવી તુલના જ સંસારના વ્યવહારોમાં એને મળે છે શું? એ માત્ર દ્વેષ, ઈર્ષા, દ્વિધા ફ્લેશકર નીવડતી હોય છે. અને અસંતોષ પામે છે. મુખ્ય બાબત તો એ છે જેમ વ્યક્તિ સતત તલના કરીને પોતાના કે આવી તુલનાની ટેવને પરિણામે વ્યક્તિ એના જીવનને દુઃખી કરતો હોય છે, તે જ રીતે જીવનને જીવનપથથી દૂર ચાલી જતી હોય છે. જીવનના વ્યર્થ બનાવનારી કોઈ બીજી બાબત હોય તો તે લક્ષ પ્રતિ જતી વ્યક્તિ અન્યત્ર ભટકી જતી માણસના ચિત્તમાં રહેતો ભૂતકાળની ભૂલનો હોય છે.
ડંખ છે. ક્યારેક એમ લાગે કે વ્યક્તિના જીવનમાં હકીકતમાં જીવનમાં જે કોઈ પરિસ્થિતિ સત્તા, સંપત્તિ, સંજોગો, સફળતા, નિષ્ફળતા એ આવે, એનો સ્વીકાર જરૂરી છે. એનાથી દૂર બધાં કરતાં ભૂતકાળનો મહિમા વિશેષ છે. એ ભાગવાની કોઈ પણ કોશિશ નિષ્ફળતામાં જ ઘણી વાર વર્તમાનની સઘળી વાસ્તવિકતા પરિણમવાની. જીવનની કોઈ પણ પરિસ્થિતિને વીસરીને અતીતમાં વસવાનું વધુ પસંદ કરે છે. સમજવાની અને વખત આવે એનો સામનો જીવનમાં થયેલી ભૂલને એ માથે રાખીને ફરતો કરવાની એની તૈયારી હોવી જોઈએ. પરમમાં રહે છે. એની એવી શ્રદ્ધા રોપાયેલી હોવી જોઈએ કે એ કોની ભૂલ થતી નથી ? જીવનની ભૂમિ એમ માને કે પોતાને માટે પરમતત્ત્વએ એક પર ભૂલ તો થવાની જ. એ ભૂલ વ્યક્તિના
દિવ્યધ્વનિ ક મે - ૨૦૧૧ Luuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu ૧૩.
