________________
બુદ્ધિશાળી, તેજસ્વી, ચબરાક, દક્ષ, દેખાવે પ્રભાવશાળી, બોલવાની છટાવાળી વ્યક્તિ હોય તે જ ઉપરના હોદ્દા ઉપર પહોંચી શકે. બ્રિગેડિયર આવતાં જ ખરેખર કોઈ પ્રભાવશાળી વ્યક્તિ આવી છે તેવી તરત પ્રતીતિ થઈ.
બ્રિગેડિયર પારસી હતા. તેઓ ગોરા, ઊંચા અને કદાવર હતા. તેમનો યુનિફૉર્મ, તેમની ટોપી (કેપ) પણ જુદી લાલ પટ્ટીવાળી અને બીજા ઉપર છાપ પાડે એવી હતી. તેમના ચંદ્રકોની પટ્ટીઓ ઉપરથી જણાતું હતું કે તેમણે ઘણી જુદી જુદી કામગીરી બજાવી હતી. બ્રિગેડિયર ખરેખર તેજસ્વી લાગતા હતા. અમારા ડોગરા રેજિમેન્ટના કમાન્ડિંગ ઓફિસર કર્નલ પ્રેમચંદ અને બીજા મેજરો તથા કેપ્ટનો અત્યાર સુધી જે અમને ચડિયાતા ઓફિસર જેવા લાગતા હતા તે ઓફિસરો પણ બ્રિગેડિયર પાસે હવે ઝાંખા લાગવા માંડ્યા હતા. અત્યાર સુધી જે ઓફિસરો મિજાજથી હુકમો ચલાવતા હતા તે પણ બ્રિગેડિયર પાસે વસ, સર ! યસ સર !” કહીને આજ્ઞાંકિતપણે વિનયથી વાતો કરવા લાગ્યા હતા. લશકરી શિસ્તનું આ રહસ્ય
છે.
બ્રિગેડિયરનું નામ કે એમની ભાષા વિશે કોઈને કશું કહેવામાં ન આવે તો જોનાર જરૂર માની લે કે તેઓ કોઈ બ્રિટિશ ઓફિસર છે. ગોરો વર્ણ, માંજરી આંખો. સહેજ ભૂખરા વાળ, ભરાવદાર મૂછો. લંબગોળ ચહેરો વગેરેને કારણે તેમના વ્યક્તિત્વની એક વિશિષ્ટ છાપ પડતી હતી. વળી જાણવા મળ્યું હતું કે તેમણે તે સમયના સેન્ટહર્ટ, વિલસન, ડેવિડ વગેરે જાણીતા બ્રિટિશ લશ્કરી ઓફિસરોના હાથ નીચે તાલીમ લીધી હતી. બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં ઇટલીને મોરચે તેઓ થોડો વખત ફરજ બજાવી આવ્યા હતા.
કર્નલ પ્રેમચંદે ડોગરા રેજિમેન્ટના પોતાના ઓફિસરોનો બ્રિગેડિયરને પરિચય કરાવ્યો. ત્યાર પછી અમારો એન.સી.સી. ઓફિસરોનો પરિચય કરાવવામાં આવ્યો. લશ્કરની પરિચયવિધિમાં સામાન્ય રીતે તો દરેક વ્યક્તિએ પોતે જ પોતાના નામોલ્લેખ સાથે ટૂંકો પરિચય આપવાનો હોય. બ્રિગેડિયર દારૂવાલાને મારો પરિચય આપતાં મેં કહ્યું, “હું લેફટનન્ટ શાહ છું, ફર્સ્ટ બોમ્બે બેટેલિયનમાંથી આવું છું.” એ સાંભળી બ્રિગેડિયરે પૂછ્યું. “ઓહ! આર યુ ફ્રોમ બોમ્બે ? શાહ, ગુજરાતી છો ?'
બસ, સર.' મેં કહ્યું.
બ્રિગેડિયર મારી સાથે ગુજરાતીમાં બોલ્યા એથી મને બહુ આશ્ચર્ય થયું. આનંદ પણ થયો. એમણે ફરી પૂછ્યું, “બનિયા છો ?'
યસ સર.' બ્રિગેડિયરે મારી સાથે ગુજરાતીમાં વાત ચાલુ રાખી એથી કર્નલ અને બીજા
બ્રિગેડિયર ધરૂવાલા
૨૩૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
