________________
બિલે અમારા આખા બટેલિયનમાં બધા જ પ્રકારની તાલીમ આપવામાં પ્રથમ કક્ષાના ગણાય છે. આવડત, હોશિયારી, શિસ્ત, નેતાગીરી, દેશભક્તિ, સ્વાર્પણ વગેરે ગુણો એમનામાં ઉત્તમ કોટિના છે. એમના કોન્ફિડેન્શયલ રિપોર્ટ બધા જ સારામાં સારા છે. અલબત્ત, તમે ફરિયાદ કરી છે માટે હું જરૂર એમનું ધ્યાન ખેંચીશ. પરંતુ હું તમને કશી ખાતરી નથી આપતો. એમની વાણીમાં કંઈ ફરક ન પડે તો તે માટે ફરિયાદ કરવા આવતા નહિ. તમે બધા કૉલેજના અધ્યાપકો છો માટે મેં તમારી આટલી ફરિયાદ સાંભળી. લકરના માણસો આવી ફરિયાદ કરવા આવ્યા હોય તો હું તેમને એ ઘડીએ જ હાંકી કાઢું, આટલું જ નહિ પણ એ માટે તેમને શિક્ષા પણ કરું.'
કર્નલ શેખે જમાદાર બિલેને અમારી ફરિયાદની વાત કરી. પરંતુ તેનું પરિણામ ઊલટું આવ્યું. બીજે દિવસે સવારે પરેડ-ગ્રાઉન્ડ ઉપર અમારો વર્ગ ચાલતો હતો ત્યારે તેઓ અચાનક આવી પહોંચ્યા. વર્ગશિક્ષક હવાલદાર નિમ્બાલકરને વચ્ચે અટકાવી તેમણે અમારી ફરિયાદ વિશે પોતાનો રોષ ઠાલવવા માંડ્યો. બોલતાં બોલતાં તો તેમનો ક્રોધ ભભૂકી ઊઠ્યો. તેમણે કહ્યું, ‘તમે કર્નલસાહેબને માટે વિશે ફરિયાદ કરી છે, પરંતુ આ મારી ભાષા છે અને પરેડ-ગ્રાઉન્ડ પર એ પ્રમાણે જ વપરાશે. તમારે તાલીમ લેવી હોય તો લો અને નહિ તો જાઓ હન્નમમાં. તમને સારી તાલીમ આપવા માટે જ આવી ભાષા વપરાય છે. યાદ રાખજો કે લશ્કરમાં પરેડ-ગ્રાઉન્ડ ઉપર ક્યારેય ઓળખાણ કે ભાઈબંધી હોતી નથી. અહીં તો કડક શિસ્ત હોય છે અને તે પ્રમાણે જ બધું થશે. દેશના રક્ષણની જવાબદારીનાં બીજ પરેડ-ગ્રાઉન્ડની તાલીમમાં રહેલાં હોય છે. આ તાલીમ જો ઢીલી કે મુલાયમ થઈ તો આખા દેશનું સંરક્ષણ ઢીલું થઈ ગયું સમજવું. પડોશી દુશમન દેશ નાનો હોય તોપણ એવા ઢીલા દેશને ઘડીકમાં હજમ કરી જાય.'
જમાદાર બિલેને આપવા માટે અમારી પાસે બીજો કોઈ ઉત્તર ન હતો. સૈન્યની શિસ્ત અમને કંઈ ઉત્તર આપવા પણ ન દે. અમે ચૂપ રહ્યા. જમાદાર ગયા. વર્ગ પૂરો થતાં અમે બધા માંહોમાંહે ચર્ચા કરવા લાગ્યા. ઘણાનો અભિપ્રાય એક જ હતો કે જમાદારની ભાષા પ્રત્યે આપણે બહુ લક્ષ્ય આપવું નહિ. પેલા આચાર્ય અને બીજા બે અધ્યાપકો તાલીમ છોડી ચાલ્યા ગયા.
દસેક દિવસમાં જમાદારની ભાષાથી અમે ટેવાઈ ગયા. વળી જેમ અમારી તાલીમ સુધરતી ગઈ તેમ જમાદારની જબાન પણ કાબૂમાં રહેવા લાગી.
થોડા દિવસ પછી અમારા કોઈ કોઈ પિરિયડ જમાદાર પોતે લેવા આવવા લાગ્યા. એની શીખવવાની ઢબ અનોખી હતી. તેઓ અત્યંત ચપળ, ર્તિવાળા
જમાદાર બિલે ૨૪૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
