Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 7

તક ૧૦૪૨
તઘલખ(ગ) ૫. કબ્રસ્તાનમાં રહેનારા ફકીર. (૩) (લા.) આશ્રમ કે (૨) (લા) કાઢી મૂકવું, હાંકી કાઢવું. તગ(-)ઢાવું કર્મણિ, મઠમાં રહેનારે મહંત
ક્રિ. તગ-ગે ઠાવવું ., સ.ક્રિ. તક્રિયા ૫ [અર. તકથહુ ] જરા જાડું લાંબું ઓશીકું. (૨) તગ(ગે)વવું, તગ(ગે)ઢવું, એ “તગ(ગે)ડવું'માં.
પીરની કબરનું ઢાંકેલું કે ફરતી વાડ કરી લીધેલું સ્થાન તગવુિં વિ. જિઓ ‘તગડે” + ગુ. ઈયું' ત.પ્ર.] ત્રણ તકે તક જિ.વિ. [ઓ “તક' વચ્ચે એ' સા.વિ, પ્ર.થી સરવાળું (ખટલા વગેરેનું ભરત) [જઓ “તગડું.' દ્વિર્ભાવ દરેક તકે, દરેક મેકે, દરેક પ્રસંગે
તગરિયું વિ. [જ એ “તગડું' + ગુ. ઈયું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] તકેદાર વિ. વિ.] સાવધાન, સાવચેત, જાગરૂક
તગડી સ્ત્રી. [જ “તગડો'ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ત્રણને તકેદારી સ્ત્રી. [ + ફા. “ઈ' પ્રત્યય] તક સાચવી લેવાની નાને આંક (ખાસ કરીને જુગારમાં) જાગૃતિ, જાગરૂકતા, સાવધાની, સાવચેતી, સભાનતા, ચાંપ, તગડુ ન. એક જાતનું અમદાવાદી મારૂ વિજિલન્સ.” (૨) અટકાયત, ‘પ્રિવેન્શન'
તગડું વિ. જાડું મજબૂત, હૃષ્ટપુષ્ટ ત ત્તક ક્રિ.વિ. જિઓ ‘તક” + મધ્યગ “એ”-વિર્ભાવ.] તન-ત્ર)ગડે !. સિં. -> પ્રા. સિન + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે જ “તકેતક.'
જિએ “તકબુર.' ત.પ્ર] ત્રણને આક. [૦ ૫૮ (રૂ.પ્ર.) સંપ તૂટ, ફાટ તકાબરી બી. [અર. તકબુર + ગુ “ઈ' વાર્થે ત. પ્ર.] પડવી).
[એક ત્રિ-અક્ષરી ગણ, (પિ.) તક ન, સ્ત્રી. [સ, ન.] છાસ
રિગ ત-ગણું છું. [૪] “ગાગાલ' માપને અક્ષરમેળ વૃત્તો માટે તા-પ્રમેહ છું. [સં] છાસ જેવો ધોળો પેશાબ આવવાને તમણી વિ. સિં, પું.] ત-ગણુ ધરાવનારું (વૃત્ત). (પિં.) તક્ષક છું. [સ.] સુતાર. (૨) એ નામને એક પૌરાણિક તગણું વિ. [સ. ત્રિ-૧ળવી- > પ્રા. -ગુળમ-] ત્રણગણું, નાગ. (સંજ્ઞા.)
તમણું, ત્રમણું તક્ષણ ન. સિ.] છોલવું એ, ઘડવું એ, ખરાદી કામ. (૨) તગ તગ જ “તક તક.' સ્થાપત્ય, “સ્કચર' (બ. ક. ઠા.)
તગતગણું જ “તકતકવું.” તક્ષણ સી. [૪] ટાંકણું. (૨) દે. (૩) વાંસલે. (૪) કુહાડે તગતગાટ જ “તકતકાટ.” તક્ષશિલા સ્ત્ર. સિં.] બૌદ્ધકાલની ઉત્તર પંજાબની એક તગતગાવવું, તગતગાવું જ “તક(-ગીતક(-ગ)વું'માં,
નગરી (એની બૌદ્ધ વિદ્યાપીઠ માટે જાણીતી). (સં.) તગતગિત જેઓ “તકતકિત.' તખડી(-૨) સ્ત્રી. તુલા, ત્રાજવું, છાબડાં
તબદીર જુઓ “તકદીર.” તખત ન. [અર. ત] સિહાસન, રાજગાદી. (૨) (લા.) તગદર-વર જ ‘તકદીર-વ૨.” વિ. આશ્ચર્યચકિત, નવાઈ ઉપજી હોય તેવું. [૦ થવું તગમગવું અ.ક્રિ. (અનુ.] આમતેમ જોયા કરવું. તગમગવું (૨. પ્ર.) નવાઈ પામવું)
ભાવે., ક્રિ. તગમગાવવું છે, સ..િ તખતી જ “તકતી.”
તગમગાવવું, તગમગાવું એ “તગમગવું'માં. તખતે જએ તક.'
તગરે ,, , (ર) , [ સં, પૃ.] એ નામની એક ખરી ઓ “તખડી.” [વગેરેનું ઉપનામ વનસ્પતિ
[તગરની ગાંઠે તખલ્લુસ ન. [અર.-મુક્તિ, ઇટ] (લા.) (લેખક કવિઓ તગર-ગંઠેટા ( ગઠોડા) કું., બ.વ. [+ જુએ “ગંઠોડા.”] તખલુસ-ધારી વિ. [+સે, મું.] ઉપનામધારી , તગલાં ન બ.વ. નાનાં મોળિયાં (કાનમાં પહેરાતાં), સંગલ તએ . ગામને સમૂહ
તગલી સ્ત્રી, કરજ, ઋણ, દેવું તખ્ત ન. [અર.] જુઓ “તખત(૧).”
તગવું અ. કિ. (અનુ.] જુએ “તગતગવું.’ તગડું ભાવે, તખ્તગાહ શ્રી. [+ ફા.] રાજધાની
હિ. તમારું પ્રે., સ.ક્રિ. તખ્ત-ગીર વિ. [+ ફા.પ્રત્યય] ગાદી લેનાર, ગાદીએ આવનાર તમાદો જુએ “તકાજે.' તખ્તનશીન વિ. [+ ફા. નિશી] રાજગાદીએ આવેલું, તગારું ન. [ફ. “તગાર' + ગુ. “ઉ” સ્વાર્થે ત.પ્ર] છાબડા રાજ્યાભિષેક પામેલું, રાજસિહાસનારૂઢ
ઘાટનું લોખંડ વગેરે ધાતુના પતરાનું માટી રેતી કેલ વગેરે તખ્તનશીની સ્ત્રી. [+ ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] રાજ્યાભિષેક, ગાદીએ ભરી સારવાનું પાત્ર, બંકડિયું. [૦ ભરવું (રૂ.પ્ર.) ઠાંસીને આવવાની ક્રિયા
ખાવું. ૦ વધવું (રૂ. પ્ર.) ખાવાથી પેટ ફુલેલું દેખાવું તખ્તા-ગ્લાયકી સી. જિઓ “તખ્ત' + ‘લાયકી.'] નાટપીઠ તગવવું જ “તગવું'માં.
ઉપર ભજવી શકાવાની યોગ્યતા, “કન્ટેબિલિટી' (બ.ક.ઠા.) તગાવવુંજુઓ “તાગવું'માં. તખ્તી જુએ “તકતી.”
[(સંજ્ઞા) તગાવી એ “તકાવી’–‘લોન.” તખ્ત-તાઊસ ન. [અર.+ ફા.) શાહજહાંનું રાજસિંહાસન, તગાવું જ એ “તગવું.માં તહેશ પું, જિઓ ‘તખ્ત' + સં. રા] તતને સ્વામી, રાજા તગાયું જુઓ “તાગવું'માં
[B., સક્રિ. તખતે જ એ “તકતા,' “સ્ટેઈજ' (બ. ક. ઠા.)
તગેવું જ ‘તગડવું.' તગેડવું કર્મણિ, જિ. તમેઠાવવું તગ(ગે) (૭૫) સી. [ઇએ ‘તગ(-ગેડવું.'] સખત દિડા- તમેઢાવવું, તગેહાવું એ “તગતગેડવું’માં. [“તગડ.' દેડી (શ્રમવાળી), પગ-દોડ
તગેડે ધું. [ ઓ “તગેડવું+ ગુ. એ” ક. પ્ર. ] જુઓ તગ-ગેસનું સક્રિ. [રવા.3 થાકી જાય એ રીતે દા. તઘલખ(ગ) છું. [તક. તુલૂક ] દિકહીની મુસ્લિમ સત