Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 15

તદ્વત
તદ્-વત્ ક્રિ.વિ. [સં.] એની જેમ, અલે!અદલ, એની પેઠે ત-વિદ વિ. [સં. સ ્+વિક્] એને જાણનારું, તજજ્ઞ, નિષ્ણાત, હોશિયાર, ‘એકસ્પર્ટ.’ (૨) તે તે ચાક્કસ વિષયનું જ્ઞાન ધરાવનાર, ‘સ્પેશિયાલિસ્ટ’
તદ્-વિધ વિ. [સં.] એના જેવું, એના પ્રકારનું તદ્-વિરુદ્ધ વિ. [સં.] એનાથી વિરાધ ધરાવતું, એનાથી ઊલટું ચાલતું
૧૦૫૦
[વિશેનું
તદ્-વિષયક વિ. [સં,] એને લગતું, એ વિષયનું, એના તન પું. [સં. સનથ નું લઘુ ગુ. રૂપ] તનચ, દીકરા, પુત્ર તન ન. [સં. તનુ સ્ક્રી.- અર્વાં. તલવ. વળી ફા. ‘તનૂ '] શીર, દેઉં, કાયા. [॰ ખેાલીને (રૂ.પ્ર.) હૃદયની સચ્ચાઈ-નેનાં થી. થી, ॰ તેાડીને, • દઈ ને (૩.પ્ર.) ખરી મહેનત કરીને પૂરા દિલથી]
તનક વિ. સં. તન-TM, હિં તનિક] ચાડું, સ્વપ
તનકે તનક ક્રિ. વિ. [રવા.] ફેંકતું ઠંકતું ચલાય એમ તનકારી પું. [રવા.] આનંદની લહેર, આનંદની ઝપટ તક્રિયાં ન., અ.વ. ઉપયેગી ચીજ, મહત્ત્વની વસ્તુ, મુદ્દાની ચીજ
તનખ (ખ્ય) જુએ ‘તણખ.’ તનખવું એ ‘તણખવું.'
પગાર, વેતન
તનખાવવું, તનખાવું જએ ‘તણખાવવું’—‘તણખાવું.’ તનખે! હું[ફા. ત-ખાદ્]મહેનતાણું, મજૂરીની રકમ. (૨) [‘તન.' (પઘમાં,) તન-હું ન. [જુએ ‘તન’+ ગુ, ‘હુ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ તન-તાપ પું [જુએ ‘તનનૈ' + સં.] શરીરમાં થતી અમંઝણ, [કષ્ટ થવાની પરવા વિના કરેલું તન-તે વિ. જુએ ‘તન ’+ ‘તેાઢવું.'] (લા.) શરીરને તન(-g)-ત્રાણુ ન. [સં. તનુ-ત્રાળ] બખ્તર, કવચ તન-મદન વિ. [[.] (લા.) જિગરજાન, જોની, ગાઢ મિત્રતાન વાળું. (૨) વિશ્વાસપાત્ર
શારીરિક કષ્ટ
તનમનટ પું. [ગુ. ‘તન-મન' + ગુ, ‘આટ’ ત. પ્ર.] (લા.) ચપળતા ભરેલા આવેશ, ધનગનાટ. (ર) તીખાશના સ્વાદ તનમનિયું ન. એ નામનું કાનનું એક ઘરેણું તનમની સ્ત્રી, એ નામના એક છેડ તનય પું. [સં.] પુત્ર, દીકરા, તનુજ, આત્મજ તનયા સ્ત્રી. [સં.] પુત્રી, દીકરી, તનુજા, આત્મ તનહા વિ. [ફા.‘તન્હા’] એકલું
તનહાઈ સ્ક્રી. [+ ગુ. ‘આઈ' ત. પ્ર.] એકલાપણું તનાળ (ન્ય) સ્ત્રી, જમીન માપવાની અમુક માપની સાંકળ તનિક જએ ‘તનક.’
તનિમા સ્ત્રી. [ર્સ,, પું,] ઢબળાપણું, કૃશતા, નાજુકાઈ તનિયા પું. જુિએ ‘તન' + ગુ, ધૈયું' ત. પ્ર.] શરીર ઢંકાય તેવું વસ્ત્ર (અંગરખે-ઝભા ડગલા વગેરે). (૨) જાંધિયા, લંગાટ {નાનું તનિષ્ઠ વિ. [સં.] ખૂબ જ દુખળું, ઘણું જ શું. (૨) ઘણું જ તની . (ર્સ, તમ્ ખેંચવું દ્વારા] તાંતણેા, દેરી. જાદૂ-મંત્ર, જંતર-મંતર તનુ વિ. [સં.] દૂબળું, (ર) પાતળું. (૩) ઝીણું. (૪) ન.
(૨)(લા.)
Jain Education International_2010_04
આત્મા
[સં.,સ્ત્રી.] શરીર, દેહ, કાયા, તન તનુ(-1)-જ વિ.,પું. [સં.] દીકરા, પુત્ર, તનય, આત્મજ તનુ(નૂ)જા વિ... [સં.,શ્રી.] દીકરી, પુત્રી, તનયા, [ઝીણાપણું, સૂક્ષ્મતા તનુ-તા શ્રી. [સં.] દૂબળાપણું. (૨) પાતળાપણું. (૩) તતુ-ત્રાણુ ન. [É.] જુએ ‘તન-ત્રાણ’ તનુ(“નૂ)-ઝુહ ન. [સં.] વાળ, રુવાડું તનૂ-જ વિ.,પું. [×.] જએ ‘તનુજ,’ તનૂન વિ.,શ્રી. [સં.] જુએ ‘તનુજા.' તનૂ-ઝુહ જુએ ‘તનુ-રુહ.'
ન.,બ.વ. [રવા. એશ-આરામ, લહેર, માજ તનાઊ પું. સ્ત્રીઓનું કાનનું એક ઘરેણું, કાંપ, કાકરવું, ભરવાડું [લાગણીવાળું તન્નિષ્ઠ વિ. સં. વ્ + નિષ્ઠ, સંધિથી] એને વિશે નિષ્ઠા કે તનિા સ્ત્રી. [સં. તરૢ + નિષ્ઠા] સખત નિષ્ઠા કે લગની તન્મય વિ. સં. વ્ + મથત. પ્ર. સંધિથી] તાકાર, તકલીન, એકાગ્ર, મશગૂલ, એકધ્યાન
તન્મય-તા સ્ત્રી. [સં.] તદાકારતા, તલીનતા, એકાગ્રતા, એકધ્યાન હેાવાપણું, ‘ઍસેપ્શન' [સ્થિતિ, એકાગ્રતા તમયાવસ્થા સ્ત્રી. [સં. સમય + અવ-Ī] તન્મયતાની તન્માત્ર વિ. [સં. વ્ + માત્રમ્ ત.પ્ર, સંધિથી] એટલું જ, એટલા પ્રતું જ, (૩) (લા.) સહેજસાજ, તલમાત્ર તમાત્રા . [ર્સ, જ્ઞયૂ+માત્રા, સંધિથી] ઇન્દ્રિયાના રૂપ રસ ગંધ વગેરે તે તે વિષય
તપત
તત્ત્પલક વિ. [સં- તાર્ + મા, સંધિથી] એ અમુક જેના મૂળમાં છે તેવું, એ અમુકના મૂળ આધારવાળું તન્ય વિ. [સ.] તાણી કે ખેંચી શકાય તેવું, તણા તન્ય-તા શ્રી. [સં.] તન્ય હાવાપણું
તત્રંગી (તવણી) વિ., . [સં. તનુ + મÎ], તન્વી વિ.,શ્રી. [સં.] કામળ શરીરવાળી સ્રી, કામલાંગી તન્હા વિ. [...] જ઼એ ‘તનહા,' ‘લિબિડા.' તન્હાઈ સ્રી. [+ ગુ. ‘આઈ’ ત.પ્ર.] જુએ ‘તનહાઈ.’ તપ ન. [સં. đવસ્] સારા નિમિત્તે દેહને સંયમપૂર્વક આપવામાં આવતું કષ્ટ, ઇંદ્રિય-દમન, તપસ્યા. (ર) ‘ક્લાસિસિઝમ’ (આ.ખા.) [॰ કરવું, ॰ તપવું (રૂ.પ્ર.) રાહ જોવી]
તપખીર શ્રી, સંઘવા માટે વપરાતા તમાકુનાં સૂકાં પાંદડાંના ખારીક ભૂકા, છીકણી, સંધણી, ખજર. (૨) શિંગડાં વગેરે કંઢાના લેટ, અખીલ, આરારૂટ
તપખીરિયું વિ. [ + ગુ. ‘ઇયુ' ત.પ્ર.], તપખીરી વિ. [+ ગુ‘ઈ' ત.પ્ર.] તપખીરના રંગનું, કથ્થઈ, ખજરિયું તપ(-પા) ગચ્છ યું. [જુએ ‘તપ' + સં, ] શ્વેતાંબર જૈન સાધુઓના એ નામના એક ફિરકા (જૈન.) તપઢ઼ વિ. [જુએ ‘તાપ' દ્વારા.] તાપ ન ખમી શકે તેનું બળું (ઢાર)
તપત (૫) શ્રી. (સં. fપ્ત, અા. તલવ] તપાટ, તાપ, ગરમી, સહેજ તાવ, તાવના ધીમે। ગરમાવે।, તારા, (ર) (લા.) મનના ઉંચાટ