Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 23

તરમાવવું, તરમાવું
૧૫૮
તરસ(સા)વું તરમાવવું, તરમાવું જુએ “તરમવું માં.
બનવું. ૦મિયાન (કે મ્યાન) કરવી (રૂ. પ્ર.) ઝઘડે કરતાં તરમાશ ન. એ નામનો એક છે
અટકી જવું. -રે ત્રણ ફમક (ર) (ઉ. પ્ર.) મેટાઈની તર- મું. [‘તર' અસ્પષ્ટ + જ મેવા. લીલો મેવો
મગરૂરી. બે ધારી તરવરે રમવું (-૨) (રૂ. પ્ર.) બંને તરયાન પું. જરથોસ્તીઓનો એક તહેવાર (ચોથા મહિનાના
પક્ષને છેતરવા. લટકતી તર(-લ)વાર (રય,) (રૂ. પ્ર.) તેરમા દિવસન). સંજ્ઞા.) (પારસી.)
એમ
માથે ઝઝુમતે ભય, લાકડાની તર(-લ)વાર (૨૭) (રૂ.પ્ર.) તરર ક્રિ. વિ. [૨વા. એવા અવાજથી ખીજવવામાં આવે
દેખાવને ભપકો તરલ વિ. સિં.1 અસ્થિર, હલતું, ચપળ, ચંચળ, (૨) જલદી તરવાર-ડી (-૨૫-) શ્રી. [+ જ ગુ. ‘ડું’ સ્વાથે ત. પ્ર.] ઊડી જાય તેવું, “વોલેટાઇલ” (૫. વિ.)
નાની નબળી જાતની તલવાર. (૨) (લા.) મોરનાં પીછાંતરલતા અ. [સ.] તરલપણું
[>, સ. ક્રિ. એમાંનું ચાંદલા વિનાનું એક બાજુ વળાંક લેતું રેસાવાળું તરવું અ, કેિ. બહેકી જવું. તરલાવું ભાવે. ક્રિ. તરલાવવું પીંછું. (૩) એ નામની એક વનસ્પતિ તરલાવવું, તરલાવું જ એ “તરલવું”માં.
તર(-લ)વાર-૫૮ (૩) વિ. [], તર(લ)વારબાજ તરલિત વિ. [સે.] જુઓ ‘તરલ.’
(ર) વિ. [+ ફા, પ્રત્યય] તલવાર ચલાવવામાં પ્રવીણ તર-વટ' (૧) સ્ત્રી, જિએ “તરવું' + ગુ. “વટ કુ. પ્ર.]
તર(-લ)વારબાજી (૨) સ્ત્રી. સ્મૃિ. “ઈ' ત. પ્ર.) તરવારતરવાની રીત કે પદ્ધતિ
બાજપણું
કરનારું તરવટર છું. ચોકઠાને નીચેનો ભાગ, ઉમેટે
તર(-લ)વારિયું વિ. [ + ગુ. “ધયું” ત પ્ર.] તલવાર ધારણ તરવટ છે. એક પ્રકારના કઠોળને છોડ
તરવાલે પૃ. જુઓ “તરવરે.” તરવટ છું. રાગ, સૂર, (૨) ગાયનને અભ્યાસ-પાઠ તરવાવવું જ “તરવામાં. તરવર ક્રિ. વિ. જિઓ “તરવરવું.] ઝડપથી ઉપરનો ભાગ તરવાવવું જ “તારવવું'માં. દેખાયા કરે એમ
તર(-ળવાવું અ. કિં. [અન-] પગમાં કાંકરા વગેરે તરવર ન. એ નામનો એક છોઢ
વાગવાથી પગનાં તળાનું આળા થઈ જવું. (૨) (ઢારના તરવરવું અ.ક્રિ. [અનુ.] ઝડપથી ઉપરને ભાગે દેખાયા કરવું. કાચા ગર્ભનું) પડી જવું. તર(-ળ)વાવવું છે., સ. ક્રિ. તરવરવું ભાવે, ક્રિ. તરવરાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
તરવાવું “તારવવું'માં તરવા-મ)રાટ છે. જિ એ ‘તરવરવું + ગુ. ‘ટ’ ક. પ્ર.) તરવું સ. જિ. તર તત્સમ] પાણીની સપાટી ઉપર તરવરવું એ, જવાની કે એને કારણે બતાવવામાં આવતી
ન ડુબાચ એમ સૂતાં કે ઊભાં ગતિમાં રહેવું. (૨) પાર ચપળતા
કરવું. (૩) બાજએ અલગ થવું. (૪) જા દેખાઈ તરવરાવવું, તરવરવું જ “તરવરવું'માં.
આવવું. (૫) બચી જવું. (૬) ઉદ્ધાર છે. (સકર્મક છતાં તરવરિયું વિ. [જ એ ‘તરવરવું' + ગુ. “ઈયું' કે. પ્ર.] તર
ભ. કુ. માં કર્તરિ પ્રયોગ) - પદાર્થ (. પ્ર.) દશ્ય વરાટ કર્યા કરતું, ચપળ, ચંચળ
રચના, લેટ']. તરાવું કર્મણિ, ક્રિ. તારવું. તરાવવું, તરવરે છું. જિઓ “તરવરવું' + ગુ. “ઓ' કુ. પ્ર.] આંખ- તારવવું છે, સ. કિં. (‘તાવવું'=ઉપરની બાજુએથી અલગ માંને તરવરાટ. (૨) (લા) ઉતાવળે ચાલતા ડે
કાઢી લેવું. (૨) ઉકર્ષ કાઢવા) તરવરે છે. જિઓ ‘તરવું' દ્વારા. ] પાણીમાં તરતે તલી તરવેણી સ્ત્રી. [સ. ત્રિ) ગુ. ‘તર’ + સં.] ત્રણ નદીઓ કે પદાર્થને છોટે
વહેળા મળતાં હોય તેવું સ્થાન, ત્રિવેણી તર-વંક -વવિ. [સંત્રિ - ગુ. ‘તર' + સં. વશ છે તરવેર (-૨) સમી. સિં, તવારિ] જુઓ ‘તરવાર.”
પ્રા. વળ] ત્રણે ભાગે વાંકું, ત્રિવક. (૨) ન. ત્રણે ભાગે તરવૈયા . જિઓ “તરવું + ગુ. “એવું કુ. પ્ર.] તરવાની વાંકાપણું, ત્રિવકતા
કળામાં કુશળ માણસ તરવાડી ૫. સિ. ત્રિ-વિજ્ઞાન જ્ઞાતા, ત્ર-વિથ દ્વારા] બ્રાહણેમાં તરવાતરે છે. સં. ત્ર+9ત્તર-] સેંકડા ઉપર ત્રણ વર્ષે સામવેદી બ્રાહ્મણની એક અવટંક અને એ અવટંકન
આવતે સમય. (૨) કોઈ પણ સેકડાની પૂર્તિ પછીના ત્રીજા બ્રાહાણ, ત્રવાડી, (અત્યારના) ત્રિવેદી-ત્રિપાઠી. (સંજ્ઞા) વર્ષને સમય. (૩) (લા.) એવું દુકાળિયું વર્ષ તરવાડે ૫. તાડ ખજરી વગેરેનાં થડ છેદી એમાંથી તાડી તરશાસ) સ્ત્રી. [સ, તૃષા > પ્રા રસા ] પાણી પીવાની કાઢવાનું કામ કરનાર મજર
ધખ, યાસ. (૨) (લા.) તીવ્ર ઇચ્છા, તલસ તરવાય જ ‘તરપાય.’
તરયુત-ચું) વિ. સિ. તૃષિક-> પ્રા. રિસામ-] પાણી તર-વાર -રય) સી [સં. તરવાર, ફા. તલવાર્ ] એક પીવાની ધખવાળું, તૃષાર્ત, યાસી બાજ ધારવાળું સહેજ વાંક લેતું અને અણુ તરફ સાંકડું તરસ જુઓ “તરશ.”
હિસ્ય પશુ, ઝરખ થઈ રહેતું પિલાદનું મથાળે મઠવાળું ચપટ હથિયાર, સમશેર, તરસ* ન. [સં. તરક્ષ > પ્રા. તરવું.) એ નામનું એક સાંકડી પટ્ટીવાળું ખાંડું. ચલાવવી (રૂ. પ્ર.) તલવાર તરસવું અ. ક્રિ. લાંબા સમય સુધી ટકી રહેવું વીંઝી કાપી નાખવું. ૦ની છાયામાં (રૂ. પ્ર.) સારી રીતે તરસતિયું ન. સીમંતવાળી સ્ત્રીના માથા ઉપર મુકવામાં રક્ષાવું એ. ની ધાર (રૂ. પ્ર.) આકરી કસોટીની સ્થિતિ. આવતું એક ઘરેણું
૦ પકવી ઉ. પ્ર.) સામે થવું. ૦ બાંધવી (રૂ. પ્ર.) વીર તરસ(-સા)૬ અ. ક્રિ. જિઓ ‘તરસ,' - ના. ધા] (લા).