Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 9

તા-તડ
૧૦૪૪
તડાકિય
(લા) ફાટફૂટ દૂર કરવાપણું, સમાધાન (૨) ખુલાસે, તહબવું અ. જિ. જિઓ “તબડ, ના.ધા.] “તડબ૮” નિરાકરણ, સ્પષ્ટતા
એવો અવાજ કે. (૨) એવા અવાજથી દોહવું. તડબડવું ત૮ તક્રિ.વિ. રિવો.] “તડ તડ એવા અવાજથી. [૦ બેલિવું ભાવે, ક્રિ. તબઢાવવું છે.સ.. (રૂ.પ્ર.) શરમ રાખ્યા વિના મેઢામોઢ બેલવું, મર્યાદારહિત તહબહાટ જિએ “તબઢવું + ગુ. આટ' કુ.પ્ર.] “તડરીતે વાતચીત કરવી] .
બડ' એવો અવાજ ઘોડાના ડાબલાઓને દેહવાથી ઊઠતો) તરતરવું અકિં. જિઓ “તડ ત૮,'-ના ધા] “તડ તડ એવા તબહારી સ્ત્રી. જિઓ “તડબડાટ' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.]
અવાજ કરે. (૨) ફાર્ટ ફાટું થવું. (૪) તંગ હોવું. તતઢાવું એ “તડબડાટ' (૨) (લા.) કોઈના પણ દેડવાથી ભાવે, કિ. તતઢાવવું છે, સક્રિ.
જમીન ઉપર પછાતાં પગલાંને સતત થતો અવાજ તતડાટ ! [જ એ “તડતડવું' + ગુ. “આટ’ ક.] તબઢાવવું, તબઢાવું જુઓ ‘તડબડવુંમાં. તડ તડ' એવો અવાજ. (૨) (લા.) સામાના મેભાના તબયિાં ન., બ.વ. જિઓ “તડબડવું' + ગુ. “ઈયું' કુ.પ્ર.]
ખ્યાલ વિના બોલવું એ. (૩) ક્રિ.વિ. એકદમ ઝપાટાબંધ જ “તડબડાટ.' તરતટાવવું, તડતડાવું જ એ “તડતડવું માં.
ત૮-બંદી(-ધી) (બદી, --ધી) સ્ત્રી. [જુએ “તડ' + ફા. તતડિયા-વે)ણ (શ્ય) સ્ત્રી [જ “તડતડિયું' + ગુ. “અ- ‘બન્દી.'] સમાજ કે જ્ઞાતિનાં જુદાં જુદાં તડ કે ફિરકા
(એ)ણ” પ્રત્યય.] તડ તડ જવાબ આપનારી સ્ત્રી થઈ જવાં એ તડતડિયું વિ. [જ “તડતડ” + ગુ. “છયું” ક. પ્ર.] ત૮(-૨)બૂચ ન. [ફા. તળુંજ ] પાણીવાળી જમીન નજીક તડતડી જાય તેવું. (૨) તરઢાઈ કે તૂટી જાય તેવું. (૩) થતા એક વેલાનું મેટું ફળ. [૦ જેવું (રૂ.પ્ર.) જ૮, મુખે (લા.) ઉતાવળિયું. (૪) ન. ‘તડ તડ” અવાજ થાય એવી ત૮(૨)બૂચી સ્ત્રી. [+ગુ. ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્યય] તડબૂચને વિલે ફટાકિયાની જાત
ત ભ૦ (તડ-ભડય) સ્ત્રી. [રવા.] જુઓ “તડફડ.' તડત િયું. જિઓ “તડતડિયું.'] તડ તડ થઈ પડતી ફાટ તવ છું એ નામને એક છોડ કે ચીરે. (૨) (લા.) “તડ તડ' અવાજ સાથે ઊતી અગ્નિ- તવાઈ, તઢવી, ત મું. જિઓ “તડ*+ સં. ૧fi> ની ચિનગારી. (૩) ફટાકિયા કે દારૂખાનાનો એક પ્રકાર પ્રા.વ દ્વારા] તડ કે ફિરકાનો આગેવાન, નાતન પટેલ (માત્ર ૨મતના ઉદ્દેશે)
તડવી. જિઓ “તડવી. એ નામની દક્ષિણ ગુજરાતની ત૭૫ સ્ત્રી. એ “તલપ.'
એક રાનીપરજ કેમ અને એને માણસ. (સંજ્ઞા.) ત૮-૫૦ (તડ પડય) સ્ત્રી. [વા.] જ “ટડ-પેઢ” તવું અ.ક્રિ. [રવા.] સામે ધસી જવું. તઢાવું ભાવે., ક્રિ. તપાટ કું. [જ એ “તડ-પડ' + ગુ. “આટ' ત. પ્ર.] તફાવવું ., સ.કિં. જ એ “ટડપડાટ.”
[ચાલાક, હોશિયાર તડ(-કિંગ-ધૂમ (તા-ઢિ) ) ક્રિ.વિ. [૨વા] નગારા પર ત૮૫દાર વિ. જિઓ “તડપ’ + ફા. પ્રત્યય] તડપવાળું. (૨) દાંડી પડતાં અવાજ થાય એમ તડપવું અજિ. [૨વા] જ ‘તલપવું.” તપાછું ભાવે, તત (તડતડા) , [૨વા] તડાતડી, મારામારી, હિં. તપાવવું છે, સ. ક્રિ.
મુક્કાબાજી. (૨) (લા.) ઝધડે, કંકાસ, કજિયે. (૩) તપાવવું, તડપાવું જુએ “તડપવુંમાં.
લાચાલી તડપલું વિ. [જ “તડપ' + ગુ. ઈ લું' ત...] તડપવાળું, તાક ક્રિ.વિ. [રવા.] “તડાક' એવા અવાજથી તલપવાળું, અધીરું
તાક-પ(-ભ)ઠાક ક્રિાવિ. [રવા.] “તડાક'-પઠાક-ભડાક' તરફ (-ફથ) સ્ત્રી. [રવા.] મૂંઝવણ, ગભરાટ
એવા અવાજ સાથે, (૨) (લા.તાબડતોબ, જલદીથી તરફ (તડફડ) સ્ત્રી. રિવા., દે. પ્રા. વરુષ્કર] “તડફડ’ તાક-પ(-ભોકિયું વિ. [ + ગુ. “ઈયું ત. પ્ર.] તડાક
એવો અવાજ, તડફડાટ. (૨) મનને તીણ ખડભડાટ ૫૦-ભગુડાક કરનારું, જેવું હોય તેવું સ્પષ્ટ કહી દેનારું તહ૮-૨ ફરવું અ%િ. [જ “તડફડ,'-ના. ધા.] દર્દ કે તક-સેરીક વિ. [રવા.] “તડાક” કરીને, તરતા તરત
એવી તકલીફથી અંગેનો આછો પછડાટ કર (અંગેની તડાકા પું, બ.વ. [જ “તડાક' +”, “ઓ' ત.પ્ર.] (લા.) પ્રજારી). (૨) (લા.) ફાંફાં મારવાં. ત૮(૨)કયા ભાવે, ક્રિ. ગપાટા, મૂળ-માથાં વિનાની માટે અવાજે કરાતી વાતચીત, તડ(-૨)કઢાવવું છે., સ, ક્રિ.
[તરફડવું એ પડાકા. [૦ મારવા (રૂ.પ્ર.) નિરાંતે ગપસપ ચલાવવી. ત(૨)ફયાટ મું જિઓ “તડ(-૨)ફડવું'ગુ. “આટ” ક. પ્ર.] (૨) મૂળમાથાં વિનાની વાત કરી ત(-૨)કઢાવવું, તડ(-૨)કહેવું જ એ “તડ(-૨)કહેવું'માં. તાકા-ખેર વિ. [+ ફા.પ્રત્યય] તડાકો મારવાની-મેટેથી ત(૨)ફટિયું ન [ઓ “તડ(-૨)ફડવું' + ગુ. “છયું' કુ. ગપાં બોલવાની કે વાત કરવાની ટેવવાળું, વાતોડિયું પ્ર.) તરફડવું એ, ફાં, વલખું
તાકા-બંધ (-અધ) ક્રિવિ. [+ ફા. “બન્દુ'), તયાકાતરફ૬ અ. જિ. જુઓ “તડફડવું. તફાવું ભાવે., ક્રિ. એર કે.વિ. [ + જુએ “ભરવું.'] (લા.) મેટે અવાજે, તફાવવું છે. સ.કિ.
ઝપાટે, સપાટાથી, તુરતાતુરત તફાવવું, તફાવું એ “તડફવું માં.
તડાકા-ભાર વિ. [+ જુએ “મારવું + ગુ. “ઉ” ક...] મેટે તબ, ૦ તબ કિ..િ [૨૧] “તડબડ’ એવા છેડાના અવાજે ખોટી સાચી વાત કરનારું, વાતોડિયું ડાબલાઓને અવાજ થાય એમ
તકિય(-) (-શ્ય) સ્ત્રી. [જ એ “તડાકિયું' + ગુ. “આ