Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 6

Á ð ત ત ત ત ત ત ત
બ્રાહ્મી
નાગરી
ગુજરાતી
ત પું [સં.) ભારત-આર્ય વર્ણમાળાના દંત્ય અદ્રેષ અલ્પપ્રાણ વ્યંજન
તક શ્રી. કે. પ્રા. ચ પું. અવસર] અનુકૂળ સમય, લાંગ, મેાકા, પ્રસંગ, યોગ. [॰ આપવી (રૂ.પ્ર.) અનુકૂળતા કરી આપવી. ૦ ખાવી, ૦ ગુમાવવી (રૂ.પ્ર.) અવસર જવા દેવા. ૦ જેવી (રૂ.પ્ર.) લાગ જોવા, ૦ મળવી (રૂ.પ્ર.) લાગ આવવે. • સા(-સાં)ચવવી (રૂ.પ્ર.) વૈગના ઉપયોગ કરવે!] તકડી સ્ત્રી, રેતાળ જમીનમાં થતું એ નામનું એક ઘાસ
થવા
તક(-ગ)-ત(-૫) ક્રિ.વિ. [અનુ.] ઝીણા પ્રકાશ કરે એમ તક(-)-તક(-ગ)વું અક્રિ. [જએ ‘તક(-ગ)-તક(-ગ),'” ના. ધા.] ઝીણા પ્રકાશ થયા કરવા, આવે ઝીણા ઝગારા [‘આર્ટ' રૃ.પ્ર.] તકતકનું એ તર્ક(-)-તકા(-ગા)ટ પું, [૪ ‘તક(-ગ)-તક(ગ)વું' + ગુ. તક(-)તક(-ગિ)ત વિ. [જુએ ‘તક(-ગ)-તક(ગ-)નું' + સં. તું કૃ.પ્ર.] તકતકી ઊઠેલું, આછા ઝગારા મારતું તક-તાક (-કથ) શ્રી. વિષમ વેળા, આપત્તિના સમય, ઘાય ઘડાઈ જવાનું ટાણું
તક(-ખ)તી સ્ત્રી. [ફા. તખ્તી] કાચ ધાતુ પથ્થર પ્લાસ્ટિક વગેરેની ખૂણાવાળી કે ગોળાકાર ચકતી. (૨) ઉત્કીર્ણ લેખ, શિલાલેખ (૩) એક ઘરેણું. [॰ મૂકવી (૩.પ્ર.) દાતા વગેરેનાં નામ અને ફામને લગતી વિગત કાતરી હોય તેવા લેખ જડવું]
તક(-ખ)તા પું [ફા. તખ્તજ્] મેટા અરીસેા. (૨) જેના ઉપર અંશ કળા વગેરે લખી દિશા બતાવી હોય તેવા ચં દે. (૩) મેાટી છબી. (૪) રંગમંચ, નાટય-પીઠ, રંગપીઠ તક(-ગ)દીર ન. [અર. તકદીર] નસીખ, ભાગ્ય, કિસ્મત. (ર) શ્રી. નમાઝ પહેલાંની માંગ. (ઇસ્લામ.) તક(-ગ)દીર-૧ર વિ. [ફ્રા.પ્રત્યય] ભાગ્યશાળી. નસીબદાર તર્કબ્લુર ન. [અર.] ગર્વ, અભિમાન, હુંપદ, અહંકાર તકમરિયાં ન., બ.વ. શિ. તુમ્+અર. રહાન ] ખાવચીનાં બી (પાણીમાં ચા દૂધમાં પલાળી ગળાશ નાખી શીતેાપ
ચાર માટે વપરાતાં)
તકરાર સ્ત્રી. [અર.] વારંવાર લચાલ કરી કરવામાં આવતા ઝઘડા, ટંટા, કજિયા, કલહ. (૨) વિવાદને વિષય, ‘કોન્ટ્રોવર્સી .’[॰ ઉઠાવવી (૬.પ્ર.) વાંધે પાડવે, હ ઊભી થવી, ૦ પઢવી (રૂ.પ્ર.)ઝઘડો થવે. • સાંભળવી (૬.પ્ર) બંને પક્ષો વચ્ચેના ઝઘડાનાં કારણ જાણવાં] તકરાર-ખાર વિ. [+ફા. પ્રત્યય] તકરાર કરનારું તકરારખારી સ્ત્રી, [+ કૂદ. પ્રત્યય] તકરાર કર્યાં કરવાની સ્થિતિ કે વ
તારિયું વિ. [ગુ. ‘છ્યું' ત.પ્ર.] જુએ ‘તકરાર-ખાર.’ તકરારી વિ. [+ ગુ. ‘ઈ ’ ત..] જુએ ‘તકરાર-ખાર.’ (૨) }ા.-૬૬
Jain Education International_2010_04
તકરારના મુદ્દો બનેલું, તકરારના કારણરૂપ, ‘ક્વેશ્ચન્ડ' (૩) વાંધાવાળું ‘ચેલેઇન્જડ’ [ભાષણ, વ્યાખ્યાન તકરીર શ્રી. [અર] વાતચીત. (ર) ચર્ચા-વિચારણા. (૩) તકલાદી વિ. [અર. ‘તકલીદી’-બનાવટી] અકળાવા કુટાવાથી તરત તૂટી જાય તેવું, મજબૂત અને ટકાઉ નહિ તેવું તલી સ્ત્રી. [સં. ત‡ પું., સ્ત્રી. > પ્રા. તવધુ પું. + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર. + ઈ 'શ્રીપ્રત્યય] હાથથી સૂતર કાંતવાનું સળી નીચે ગાળ ઢંગળીવાળું સાધન તકલીફ્ સ્ત્રી. [અર.] કંટાળા કે દુઃખ આપનારી મહેનત, મુશ્કેલી, દુ:ખ, આફત, ફ્લેશ તકલા પું. [જુએ ‘તકલી.’] મેટી તકલી
તક-વાદ પું. જએ ‘તક' + સં.] પરિસ્થિતિના કથાસ કાઢી કરવામાં આવતું વર્તન, ‘પેર્ચ્યુનિક્રમ’ તક્રયાદી વિ. [ સં., પું.] મળેલી તકના લાભ ઉઠાવનારું, તકસાધુ, પેર્ચ્યુનિસ્ટ'
તક-વેત (-ત્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘શ્વેત.’] સમાધાની વલણ તકા હું, [અર, તા] નઠારાં કામેથી દૂર રહેવું એ, (૨) (લા.) કૌવત. (૩) આશા, ટકા તકસાધુ વિ. જિઓ ‘તક’ + ‘સાધવું” + ગુ. ‘ઉ' કૃ.પ્ર.] મળેલી તકને લાભ ઉઠાવનારું, તકવાદી, ઑપેર્ચ્યુનિસ્ટ' તકસીમ શ્રી. [અર.] વહેંચણી, વાટણી. (૨) ભાગ, હિસ્સા તકસીમ-દાર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] ભાગીદાર, ‘પાર્ટનર’ ત±સીર શ્રી. [અર.] લ-ચૂક, કસર તકસીર-વાન વિ. સં. વૃત્વાન્ પું.] તકસીર-વાર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] કસૂર કરી હોય તેવું. (૨) (લા.) ગુનેગાર, અપરાધી, દોષિત, ‘કન્વિટેડ’ તકાળે(-દે) પું. [અર. તકાજહું] સખત ઉધરાણી કે દબાણ કરવું એ, ચાંપતી ઉધરાણી ત-કાર પું [સં.] ‘ત’ વર્ણ, (૨) ‘ત' ઉચ્ચારણ તકારાંત (રાત) વિ. [+ સં. અન્ત ] જેને છેડે ‘ત’ વણ્ છે તેવું (પદ કે શબ્દ) નિશાન, લક્ષ્ય, નૈમ તાવ પું. [જ ‘તાકવું' + ગુ. ‘આવ' કૃ.પ્ર.] તાકવાનું તકાવવું જ ‘તાકવું’ માં, તકા-મા)વી સ્રી [અર. તકાવી] ખેડૂતને ખેતીનાં સાધના
વગેરે માટે સરકાર તરફથી અપાતી ઉધાર રકમ, ધીરાણ, પ્લાન'
તમારૂં જ
‘તાકવું'માં.
તકામવું સ,ક્રિ. તપાસવું, પરીક્ષણ કરવું, કસેટી લેવી, (ર) (લા.) આશા રાખવી, ઇરવું, તકાવવું, તાસારૂં કર્મણિ, ક્રિ. તકાસાવવું કે., સ.ક્રિ તકાસાવવું, તાસાવું જએ ‘તકાસનું’માં, તક્રિયા-ઘર ન. [જએ ‘તકિયા' + ઘર.'] કખ્રસ્તાન. (૨)