________________
બ્રિટિશ હિદુસ્થાનના આર્થિક પ્રતિહાસ.
જમીનના નવ પ્રકાર પાડવાના એના ધેારણની વાત ઉપર આવી ગઇ છે; અનુભવથી એમ માલુમ પડયુ` છે કે વ્યવહાર માટે આટલા પ્રકાર પુરતા છે. પણ પ્રકાર નિર્ણય કરનાર અમલદારનાજ નિર્ણય ઉપર આધાર રાખીને મેસી રહેવાને બદલે કેવી જમીન કેવા વર્ગમાં મૂકવી જોઈએ એ બાબતના અમે કેટલાક નિયમા બાંધ્યા છે. આ પ્રાન્તમાં અથવા જે પ્રાંતામાં અમે માપણી કરી છે તે તમામ પ્રાંતામાં જમીનની લઙ્ગપતા, પાણી ચૂસવાની તેની શક્તિ ઉપર રહેલી છે અને આ શક્તિ તેની ઉંડાણ ઉપર આધાર રાખે છે, તેથી આ ઉંડાણને અમે મુખ્ય ધારણુ તરીકે સ્વીકારી છે.
જો સરખી ઉંડાણુની બધી જમીન એક સરખી લકુપ હોય તે આ એક ધારણ બસ થાય; પણ તેમ નથી. અમે જમીનની લક્રુપતાના ધેારણે તેના ત્રણ મુખ્ય વર્ગ પાડયા છે; અને ઉંડાણુનું ધારણ તેની સાથે જોડથાથી અમારા નવ વર્ષ ઉપજે છે. નીચેના કાકથી જણાશે.
વર્ગ.
૧
3
વર્ગની આનાની ઝીણી એક સર ખીકાળી યુનિટ પહેલાં કરતાં જા ઉડાણ. ડી અને ત્સુ ખરી.
કિમત.
૧૬
૧૪
ર
૧૦
૪
૧
૧
૧
૧૩
a
બીજા કરતાં જાડી ર ંગે આછી સુખ
રી.
...
...
880
800
૩૪૦
9.0
