________________
( ૮૨ ). “ –વિશેષ્ય, અપ્રાણિ વાચક પદાર્થ બેધક, પુલિંગ એક વચન, છે, કત્તમાં આવેલ ‘ી' વિભક્તિને લોપ થઈ ગયો છે.
ત્રિમ એ સમાપિકા ક્રિયા, અકર્મક “ ધાતુના વર્તમાન કાલના ઉત્તમ પુરૂષ એક વચનમાં ફેલાય' વિભક્તિનું રૂપ છે-“મા” એ સર્વનામ “ઉફેનાઝ' એ ક્રિયાને કર્તા, ઉત્તમ પુરૂષ, પુલિ ગ, બહુ વચન, રા” વિભક્તિનું કાં કારકનું રૂપ છે. ફિત્ર એ ભાવ વિશેષ્ય, વિશેષ રૂપે વપરાયેલ છે. તે આમિર એ પદનું વિશેષણ છે. “f=fca એ પણ ભાવ-વિશેષછે; નિમિત્ત અર્થમાં “ળ” વિભક્તિ આવેલ છે. સ્તન પ્રાણિ વાચક, જાતિ બેધક, પુલિંગ, એક વચન, “નિર'' એ ભાવ વિશેખને કર્મ છે; “તન' એ વિશેષ્ય અને પ્રાણિ વાચક, જાતિ બોધક, પુંલિંગ, એક વચન છે, સંબંધ પદ હોવાથી ' વિભક્તિ આવેલ છે, “f ” એ વિશેષ, અપ્રાણિ વાચક, પદાર્થ બેધક, પુલિંગ, એક વચન છે; અધિકરણ કારકમાં આવેલ “A' વિભક્તિને લેપ થઈ ગયો છે.
વાક્ય પ્રકરણ, (1) વાક્યમાં પહેલાં કત્તાં. અને સર્વને અંતે સમાપિકા ક્રિયા રહે છે. જેમકે–તેના વતન રામ દત્તર I સિંહ વનમાં વાસ કરે છે.
(૨) કર્મ કારક ક્રિયાની પૂર્વમાં રહે છે. જેમકે—કાસ ચારે. જના ચંદ્રશેખરે જમણ ખાધું, ને ક્રિયા દ્વિકર્મક હોય તો તેનું પ્રધાન કર્મ ક્રિયાના પૂર્વમાં રહે છે, અને અપ્રપાન કે પ્રધાન કમ્મથી પણ પૂર્વમાં રહે છે. જેમકે. નિરજી મ .સ અલાન દ્રા . ગુરૂ શિષ્યને ઘણું પ્રેમે ભણાવે છે.
૮૩) કરણ કારક કર્મની પહેલાં રહે છે. જેમકે –ત્ર વાઝું ભાન દિ. જલ વડેજ પ્રાણ રહાછે. ક્યારે ૨ કમ્પની પાછળ પણ રહે છે. '[બાદ] 9. Ja Rાત્રા નિક સિદ્દિા હેને નેકર દ્વારા કહી દીધું છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
