Avidyavichar

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 189

૧૭૪
શાંકર વેદાન્તમાં અવિદ્યાવિચાર किमिति संस्कारो जन्येत ? न हि संस्कारोऽपि प्रत्यक्षः येन कार्यान्यथानुपपत्तिमन्तरेणापि अभ्युपेयते, सौषुप्तं चानाद्यज्ञानोपरक्तं साक्षिचैतन्यरूपं ज्ञानं स्वतो वा उपाधितो वा न विनश्यतीति संस्कारं कथं जनयेत् ? तदभावात् कथं स्मर्येत, अस्मर्यमाणं वा कथं प्रमाणत्वेनोदाहियेतेति चेत् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
७. न, न तावदनुमानं तत्र सम्भवति । हेतोः पक्षविशेषणस्य चाज्ञानात् । न हि ज्ञानाभावमन्तरेणावस्थायां विशेषो वक्तुं शक्यः । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
८. ज्ञानसामग्रीविरहश्च ज्ञानाभावानुमेयत्वेनान्योन्याश्रयग्रस्तः । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७ ७. इन्द्रियसम्प्रसादेन तदुपरमानुमाने साम्प्रयभावस्य वा ... । न्यायामृत, पृ. ३१७ न चेदानीन्तनेनेन्द्रियप्रसादेन पूर्वकालीनं तदुपरममनुमाय सामग्रीविरहानुमानम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
१०. इन्द्रियप्रसादस्य सुखानुभवहेतुकस्य तदुपरमहेतुकत्वासिद्धेः। अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
११. न्यायामृत, पृ. ३१७
१२. नियमेनास्मर्यमाणत्वं च यथाश्रुतं वा सुषुप्तिकालावच्छेदेनेति वा । आद्ये असिद्धिः, द्वितीये तूपेक्षणीयज्ञानाभावो न सिद्ध्येत्, तत्रैव व्यभिचारश्च । अद्वैतसिद्धिं, पृ. ५५७
१३. . प्रातर्गजाद्यभाव इव तत्तुल्ययोगक्षेमे आत्मादौ स्मर्यमाणेऽपि नियमेनास्मर्यमाणत्वस्य वा
...
लिङ्गत्वात् । न्यायामृत, पृ. ३१७
न च तर्हि प्रातरनुभूतचत्वरे गजज्ञानाभावज्ञानं कथमिति वाच्यम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७ १४. ज्ञानानुपलब्ध्यैवेत्यवेहि। अनुपलब्धिज्ञानं च भावरूपाज्ञानेन लिङ्गेन । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७ १५. न्यायकुसुमाञ्जलि, तृतीय स्तबक, का. २०
१५. ननु ज्ञानाभावविषयोऽयमवभासः, न अपरोक्षावभासत्वात् । विवरण, बिजयनगर सं., पृ. १२ १७. तथाहि पूर्वकालेऽहं गजज्ञानाभाववान्, गजाज्ञानवत्त्वात्, यन्नैवं तन्नैवं यथा गजज्ञानवानहमिति, एवं सर्वत्राज्ञानस्य ज्ञानाभावव्याप्यत्वेन तदनुमापकत्वम्। अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
१८. किञ्चैवं सुषुप्तिकालीनो रागद्यभावो न सिद्ध्येत्, न हि तदा रागादिविरोधी द्वेषोऽस्ति येनाज्ञानेन ज्ञानाभाव इव द्वेषेण रागाभावोऽनुमीयेत । न्यायामृत, पृ. ३१८
न च सुषुप्तिकाले ज्ञानाभावानुमानार्थं भावरूपाज्ञानमिव रागाभावानुमानार्थं द्वेषोऽपि स्वीकरणीयः, तद्विरोधिपदार्थानुभवं विना तदभावानुमानायोगादिति वाच्यम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
१८. भावरूपाज्ञानेन ज्ञानाभावेन वा रागाभावानुमानसंभवात्, तस्यापि तद्विरोधित्वात् ।
अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७
२०.
... अपरोक्षतो ज्ञाते भावरूपाज्ञानाभावेन तत्र परोक्षज्ञानाभावासिद्ध्यापाताच्च । न्यायामृत, पृ. ३११
अथापरोक्षतो ज्ञातेऽज्ञानाभावात् कथं परोक्षज्ञानाभावानुमानम् । अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७ २१. सामग्रीविरहादिनेति गृहाण । न चात्राप्यन्योन्याश्रयः, शब्दादीनां योग्यानां योग्यानुपलब्ध्या अभावनिश्चयेन परोक्षज्ञानविरहज्ञानं विनैव सामग्रीविरहनिश्चयात्। अद्वैतसिद्धि, पृ. ५५७