Book Title: Anuyogdwar Sutra ma Nikshepa
Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

View full book text
Previous | Next

Page 12
________________ ધેય છે. જોકે અભિધેય અર્થ હોય છે અને નામ તેનું અભિ-ધાન કે અભિધાયક હોય છે. પરંતુ નામ અને તેનો અર્થ : એ બેને કથંચિદ્ર અભેદ હોય છે એની અપેક્ષાએ ઉપર જણાવેલી ગાથામાં નામને પણ અનભિધેય(અવાચ્ય) તરીકે વર્ણવ્યું છે. જે અભિધેય(વાચ્ય-કહેવાયોગ્ય)થી ભિન્ન છે તેને અનભિધેય કહેવાય છે. રૂદ્ર શપુરન્દા... ઈત્યાદિ શબ્દના અભિધેય તરીકે સૌધર્મેન્દ્ર પ્રસિદ્ધ છે. ગોવાળિયાનો છોકરો; તેનું 'ઈન્દ્ર' નામ રાખેલું હોવાથી ફેન્દ્ર નામનો તે અભિધેય છે, પરંતુ શપુરન્દા આદિ શબ્દનો અભિધેય નથી, અનભિધેય છે. આથી સમજી શકાશે કે વાસ્તવિક સૌધર્મ ઈન્દ્રાદિ સ્વરૂપ ઈન્દ્રમાં પ્રસિદ્ધ એવું ફ’ નામ તેના અર્થથી શૂન્ય એવા ગોવાળિયાના છોકરામાં આરોપિત કરાય છે, તે પણ નામ છે. ત્રીજા પ્રકારે નામનું વર્ણન “ યાઝ તથr” આ પદોથી કરાયું છે. એનો આશય એ છે કે શબ્દની વ્યુત્પત્તિથી શુન્ય એવા કિસ્થ વિત્ય ઈત્યાદિ નામો પણ નામ છે. શબ્દની નિષ્પત્તિમાં જે નિમિત્ત બને છે, તેને સામાન્યથી વ્યુત્પત્તિનિમિત્ત કહેવાય છે. દા.ત. ફેન્દ્રના ૬ રૂ. અહીં પરમ ઐશ્વર્યથી શોભે છે માટે ઈન્દ્ર કહેવાય છે-આ પ્રમાણે

Loading...

Page Navigation
1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34