________________
ઉપયોગ વિના વાચનાદિમાં વર્તમાન મનુષ્ય, આગમને આશ્રયીને તે તે વસ્તુનો દ્રવ્યનિક્ષેપો છે... આવી જ રીતે આગમને આશ્રયીને દ્રવ્યઘટાદિનું સ્વરૂપ બરાબર સમજી લેવું.
અહીં એ યાદ રાખવું જોઈએ કે આગમ જ્ઞાનસ્વરૂપ છે અને જ્ઞાન ભાવસ્વરૂપ છે. આગમને આશ્રયીને દ્રવ્યનિક્ષેપામાં આગમની અપેક્ષા હોવાથી તે અપેક્ષાએ મનુષ્ય(ઉપયોગરહિત તેવા મનુષ્ય)ને દ્રવ્યરૂપે ચપિ વર્ણવવો ના જોઈએ; પરંતુ આગમ(જ્ઞાન)નું કારણ આત્મા છે, તેનાથી અધિષ્ઠિત શરીર છે અને શબ્દ ઉપયોગરહિત માત્ર સૂત્રોચ્ચારણ (પદ્દોચ્ચારણ) સ્વરૂપ છે; સાક્ષાદ્ આગમ અહીં નથી. આત્મા, શરીર અને શબ્દ : આ ત્રણે ય આગમના કારણ હોવાથી કારણમાં કાર્યનો ઉપચાર કરવાના કારણે આગમ કહેવાય છે અને વિક્ષિત તે તે ભાવનું કારણ દ્રવ્ય જ હોય છે. આથી આગમને આશ્રયીને તેવા મનુષ્યને તે તે વસ્તુના દ્રવ્યનિક્ષેપા તરીકે વર્ણવ્યો છે. આથી સ્પષ્ટ રીતે સમજી શકાશે કે આગમથી દ્રવ્યનિક્ષેપાનું વર્ણન કરવામાં ઉપયોગરહિત અવસ્થાનો મુખ્યપણે વિચાર કર્યો છે. તે તે પદોનું સુપરિશુદ્ધ-દોષરહિત જ્ઞાન-ઉચ્ચારણ
