________________
સ્થાપના કરવાનું ત્યાં ફરમાવ્યું છે. તેઓશ્રીની જીવંત અથવા કાળધર્મ પામ્યા પછીની અવસ્થાને લઈને સ્થાપનાના પ્રકારો ત્યાં વર્ણવ્યા નથી. ત્યાં સદ્ભાવસ્થાપના અને અસદ્ભાવ સ્થાપના વર્ણવેલી હોવા છતાં પ્રતિક્રમણાદિની ક્રિયા માટે અસદ્ભાવસ્થાપનાનો જ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, સદ્ભાવસ્થાપનાનો ઉપયોગ કરાતો નથી. આમ છતાં એ ગાથાના આધારે પૂ. ગુરુભગવંતના ફોટા વગેરે બનાવવાનું વિધાન કરાય છે-તે વિચારણીય છે. અહીં તો માત્ર નિક્ષેપાનું સ્વરૂપ સમજાવવાનું તાત્પર્ય હોવાથી એની વિચારણા અહીં કરી નથી. એ વિષયમાં હવે પછી જણાવીશ.
દ્રવ્ય : મૂત ભાવિનો વા માવસ્ય દિ ાર તુ यल्लोके । तद् द्रव्यं तत्त्वज्ञैः सचेतनाचेतनं कथितम् ॥
દ્રવ્યનું સ્વરૂપ વર્ણવતી વખતે શ્રી અનુયોગદ્વાર સૂત્રની ટીકામાં આ ગાથાની વ્યાખ્યા દ્વારા જણાવ્યું છે કે અતીતકાળના અથવા તો ભવિષ્યકાળના ભાવપર્યાયનું લોકમાં જે કારણ છે તે સચેતન કે અચેતનને તત્ત્વના જ્ઞાતાઓ દ્રવ્ય' કહે છે. આશય એ છે કે વસ્તુના પરિણામને પર્યાય કહેવાય છે. માટીનો પર્યાય ઘટે છે. કાલાદિના
