Book Title: Agam Suttani Satikam Part 30 Nandi Anuyoddwar
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
View full book text
________________
- ४२६
अनुयोगद्वार-चूलिकासूत्रं दसणगुणप्पमाणे चरित्तगुणप्पमाणे । से किंतं नाणगुणप्पमाणे?, २ चउविहे पन्नत्ते, तंजहापच्चक्खे अनुमाने ओवम्मे आगमे।से किं तं पच्चक्खे? दुविहे पन्नते, तंजहा इंदिअपच्चक्खे अनोइंदिअपच्चक्खे । से किं तं इंदिअपच्चक्खे?, २ पंचविहे पन्नत्ते, तंजहा-सोइंदिअपच्चक्खे चक्खुरिदियपच्चक्खे घाणिदिअपच्चक्खे जिभिदिअपच्चक्खे फांसिंदिअपच्चक्खे, सेतं इंदियपच्चक्खे। से किंतं नोइंदियपच्चक्खे?, २तिविहे पन्नत्ते, तंजहा-ओहिनाणपच्चक्खे मनपज्जवनाणपच्चक्खे केवलनाणपच्चक्खे, से तं नोइंदियपच्चक्खे, से तं पच्चक्खे।
वृ.जीवस्य गुणा-ज्ञानदयस्तद्रुपंप्रमाणं जीवगुणप्रमाणं, तच्च ज्ञानदर्शनचारित्रगुणभेबिधा, तत्र ज्ञानरूपो यो गुणस्तद्रुपंप्रमाणं चतुर्विधं, तद्यथा-प्रत्यक्षमनुमानमुपमानमागमः, तत्र अशू व्याप्ता'वित्यस्य धातोश्नुते-ज्ञानात्मना अर्थान् व्योप्नोतीति अक्षो-जीव: 'अश भोजने' इत्यस्य वा अश्नानि-भुङ्के पालयति वा सर्वार्थानित्यक्षो-जीव एव प्रतिगतम्-आश्रितमक्षं प्रत्यक्षमिति, अत्यादयः क्रान्ताद्यर्थे द्वितीययेति समासः, जीवस्यार्थासाक्षात्कारित्वेन यद् ज्ञानं वर्तते वत्प्रत्यक्षमित्यर्थः, अन्ये त्वक्षमक्षं प्रति वर्तत इत्यव्ययीभावसमासं विदधति, तच्च न युज्यते, अव्ययीभावस्य नपुंसकलिङ्गत्वात् प्रत्यक्षशब्दस्य त्रिलिङ्गता न स्यात्, दृश्यते चेयं, प्रत्यक्षा बुद्धिः प्रत्यक्षो बोधः प्रत्यक्ष ज्ञानमिति दर्शनात्, ततो यथादर्शितस्तत्पुरुष एवायं, तच्च प्रत्यक्ष द्विविधम्-इन्द्रियप्रत्यक्षं नोइन्द्रियप्रत्यक्षं च, अत्रेन्द्रियं-श्रोतादि तन्निमित्तं- सहकारिकारणं यस्तोत्पित्सोस्तदलिङ्गिकं शब्दरूपरसगन्धस्पर्शविषयज्ञानमिन्द्रियप्रत्यक्षम्, इदं चेन्द्रलक्षणजीवात परंव्यतिरिक्तनिमित्तमाश्रित्योत्पद्यते इति धूमादग्निज्ञानमिव वस्तुतोऽर्थसाक्षात्कारित्वाभावात्, परोक्षमेव, केवलं लोकेऽस्य प्रत्यक्षतया रूढत्वात् संव्यवहारतोऽत्रापि तथोच्यत इत्यलं विस्तरेण, तदाकाक्षिणा तु नन्द्यध्ययनमन्वेषणीयम् । इन्द्रियप्रत्यक्षं तु यन्न भवति तन्नोइन्द्रियप्रत्यक्षं, नोशब्दस्य सर्वनिषेधपरत्वात् यत्रेन्द्रियं सर्वथैव न प्रवर्तते किन्तु जीव एव साक्षादर्थं पश्यति तन्नोइन्द्रियप्रत्यक्षम्-अवधिमन:पर्यायकेवलाख्यमिति भावार्थः ।
मू.(३०१ वर्तते )से किंतं अनुमाने?, २ तिविहे पत्रत्ते, तंजहा-पुव्ववंसेसवं दिट्ठसाहम्मवं । से किं तं पुव्ववं?, पुव्ववंमू. (३०२) माया पुत्तं जहा नटुं, जुवाणं पुनरागयं।
___ काई पच्चभिजाणेज्जा, पुव्वलिंगेण केणई॥ म.(३०३)तंजहा-खत्तेण वा वन्नेण वा लंछनेण वा मसेण वा तिलएण वा, सेतं पुव्वं से किं तें सेसवं?, २ पंचविहं पन्नत्ते, तंजहा-कज्जेणं कारणेणं अवयवेणं आसएणं । से किं तं कज्जेणं?, २ संखं सद्देणं भेरि ताडिएणं वसभं ढक्किएणं मोरं किंकाइएणं हयं हेसिएणं गयं गुलगुलाइएणं रहं घनघनाइएणं, से तं कज्जेणं।
से किंतं कारणं?, २ तंतवो पडस्स कारणं न पडो तंतुकारणं वीरणा कडस्स कारणं न कडो वीरनाकारणं मिप्पिंडो घडस्स कारणं न घडो मिप्पिंडकारणं, से तं कारणेणं।
से किं तं गुणेणं?, २ सुवन्नं निकसेणं पुप्फ गंधेणं लवणं रसेणं मइरं आसायएणं वत्थं फासेणं, से तंगुणेणं से किंतं अवयवेणं?, २ महिसंसिंगेणं कुक्कुडंसिहाएणं हत्थि विसाणेणं वराहं दाढाए मोरं पिच्छेणं आसंखुरेणं वग्घं नहेणं चमरिं वालग्गेणं वाणरं लंगुलेणं दुपयंणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500