Agam Satik Part 35 Pindniryukti Aadi Sutra Gujarati Anuwad

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 46

મૂલ-૧૬૪ થી ૧૮૧
૪
વેશ હોવાથી લિંગ સાધર્મિક છે. વળી નિહ્નવ બે ભેદે – લોકમાં પ્રસિદ્ધ અને
પ્રસિદ્ધ. તેમાં અહીં પ્રસિદ્ધ લેવા. અહીં બધે જ પહેલાં બે ભંગ કહેવાથી બાકીના બે ભંગ શ્રોતા સ્વયં સમજશે, એમ માની તિતિકારે બતાવેલા નથી. -3- બંનેથી સાધર્મિક, તે સાધુ અને ૧૧-મી પ્રતિમાપારી શ્રાવક. ૪- બંનેથી નહીં તે તીર્થકર, પ્રત્યેક બુદ્ધ.
બીજી ચૌભંગી - પ્રવચન અને દર્શનથી. જેમકે -૧- પ્રવચનથી સાધર્મિક પણ દર્શનથી નહીં. ઈત્યાદિ ચાર, તેમાં પહેલાં બે કહે છે..
| [૧૬] કેટલાંક સાધુ કે શ્રાવકોને ક્ષાયોપથમિક દર્શન હોય. બીજા કેટલાંકને પશમિક કે ક્ષાયિક દર્શન હોય. તેઓ પરસ્પર પ્રવચનથી સાધર્મિક છે, દર્શનથી નથી. ૨- દર્શનથી સાધર્મિક, પ્રવચનથી નહીં, તે તીર્થકર કે પ્રત્યેકબુદ્ધ. •3બંનેથી સાધર્મિક, સાધુ કે શ્રાવકો -૪- બંનેથી સાધર્મિક નહીં, જેમકે - તીર્થંકર, પ્રત્યેકબુદ્ધ અને નિલવ. તેમાં તીર્થકર અને પ્રત્યેકબુદ્ધ ભિન્ન દર્શનવાળા છે. નિલવો તો મિથ્યાર્દષ્ટિ જ છે.
હવે ત્રીજી ચૌભંગી - પ્રવચન અને જ્ઞાનની છે. ચોથી - પ્રવચન અને ચાગ્નિની છે. તેનો અતિદેશ કરતાં કહે છે –
[120] પ્રવચનની સાથે દર્શનની ચૌભંગી કહી. તેમ જ્ઞાન અને સાત્રિ પણ સાથે જાણવું. જેમકે - પ્રવચનથી સાધર્મિક પણ જ્ઞાનથી નહીં, ઈત્યાદિ. ભંગ - (૧)માં સાધુ અને શ્રાવકો, જે ભિન્ન જ્ઞાનવાળા હોય તે લેવા. શેષ બધું કથન દર્શનની ચૌભંગી મુજબ જાણવું. તથા (૧) પ્રવચનથી સાધર્મિક પણ ચાત્રિથી સાધર્મિક ન હોય. તેમાં અસમાન ચાસ્ત્રિવાળા સાધુ લેવા અને શ્રાવકો તો અવિરતિ કે દેશ વિરતિ હોવાથી ચાથિી સાધર્મિકપણાનો અભાવ સ્પષ્ટ છે. શેષ સર્વ કથન દર્શનની ચૌભંગી મુજબ જ જાણવું.
ધે પાંચમી ચૌભંગી- પ્રવચનથી સાધર્મિક, અભિગ્રહથી નહીં. ઈત્યાદિ ચાર, -o- છઠ્ઠી ચૌભંગી ભાવનાની સાથે જાણવી. તે આ રીતે –
[૧૩૦,૧૩૧] પ્રવચનથી સાઘર્મિક હોય, અભિગ્રહથી ન હોય. તેમાં પોતાનાથી ભિન્ન અભિગ્રહવાળા શ્રાવકો અને સાધુઓ જાણવા. શેષ સર્વ કથન પ્રવચન અને દર્શનની ચૌભંગી અનુસાર જ વૃત્તિકારે નોંધેલ છે, તે જાણવું.
પ્રવચન અને ભાવના. (૧) પ્રવચનથી સાધર્મિક પણ ભાવનાથી ન હોય, તે સાધુ અને શ્રાવક જુદી જુદી ભાવનાવાળા જાણવા. શેષ કથન પ્રવચન અને દર્શન મુજબ જ ગોઠવી લેવું.
છ ચૌભંગી કહી. હવે બાકીની ચૌભંગી હું કહીશ.
[૧૨] લિંગ અને દર્શનાદિ પદોને વિશે દર્શન, જ્ઞાનાદિ પદોની સાથે જે ચૌભંગી છે, તેને પૂર્વે કહ્યા. પ્રમાણે કહેવી. ભાવાર્થ આ છે - લિંગ અને દર્શનના ચાર ભાંગા ઉદાહરણ સહિત કહેવાશે તેવા જ પ્રાયઃ ઉદાહરણ અપેક્ષાએ લિંગ અને
પિંડનિયુક્તિ-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ જ્ઞાનના, લિંગ અને ચરણના પણ ભાંગાઓ પણ હોય છે તેથી તેને છોડીને લિંગ અને દર્શન, લિંગ અને અભિગ્રહના ભેદોને કહીશ.
(૧) લિંગથી સાઘર્મિક, દર્શનથી નહીં ઈત્યાદિ ચતુર્ભગી. તે આ -
[૧૩] લિંગથી સાઘર્મિક પણ દર્શનથી નહીં. તે ભિન્ન દર્શનવાળા અને તિવો જાણવા. નિકૂવો મિથ્યાષ્ટિ હોવાથી સાધર્મિક નથી. (૨) દર્શનથી સાધર્મિક પણ લિંગથી નહીં. તેમાં પ્રત્યેકબુદ્ધો અને તીર્થકર તથા ૧૧-મી પ્રતિમાના ધારક સિવાયના સમાન દર્શનવાળા શ્રાવકો જાણવા.
લિંગ અને જ્ઞાનની ચૌભંગી-પ્રાયઃ લિંગ અને દર્શનની ચૌભંગી સમાન છે. વૃત્તિકારે નોંધી છે, પણ અમે પુનરુક્તિ કરેલ નથી.
લિંગ અને રાત્રિની ચૌભંગી - આ પણ પૂર્વવત્ હોવાથી નિયુક્તિકારે નોંધેલ નથી. વૃત્તિકારશ્રીએ નોંધેલ છે, પણ અમે પુનરુક્તિ છોડી દીધી છે.
હવે લિંગ અને અભિગ્રહની ચૌભંગી. (૧) લિંગથી સાધર્મિક પણ અભિગ્રહથી નહીં ઈત્યાદિ ચાર ભંગો.
[૧૩] -૧૦ લિંગ વડે સાધર્મિક, અભિગ્રહ વડે નહીં. તે અભિગ્રહ રહિત કે ભિન્ન ભિન્ન અભિગ્રહવાળા યતિઓ, ૧૧-મી પ્રતિમાઘારી શ્રાવકો જાણવા. ઉપલક્ષણથી નિકૂવો પણ જાણવા. અહીં નિલવ અને શ્રાવક માટે કરેલું યતિને કહ્યું. પણ પતિ માટે કરેલ ન લો. શેષ પૂર્વવત.
હવે લિંગ અને ભાવનાની ચૌભંગી -૧૦ લિંગથી સાધર્મિક પણ ભાવનાથી નહીં. ઈત્યાદિ. તેના ઉદાહરણો અતિદેશથી કહે છે -
[૧૫] લિંગને વિશે અભિગ્રહ વડે કરેલા ભંગોના ઉદાહરણ માફક જ ભાવનાની સાથે ઉદાહરણો કહેવા. તે આ પ્રમાણે - લિંગથી સાધર્મિક હોય ભાવનાથી ન હોય, તે ભાવના રહિત કે જુદી જુદી ભાવનાવાળા સાધુ, ૧૧-મી પ્રતિમાવાળા શ્રાવકો અને નિવો જાણવા. અહીં શ્રાવક અને નિકુવા માટે કરેલું કો, પણ સાધુને માટે કરેલું ન કલો. બાકીના ત્રણે ભંગો પૂર્વવત્ સમજી લેવા. આ રીતે લિંગવિષયક પાંચ ચૌભંગી કહી.
હવે દર્શનની જ્ઞાન સાથે ચૌભંગી. દર્શનથી સાધર્મિક પણ જ્ઞાનથી નહીં ઈત્યાદિ ચાર. તેમાં પહેલા બે ભંગને કહે છે.
દર્શનથી સાધર્મિક પણ જ્ઞાનચી નહીં, તેમાં ભિન્ન જ્ઞાનવાળા પણ સમાન દર્શનવાળા સાધુ અને શ્રાવકો જાણવા. (૨) જ્ઞાનથી સાઘમિક પણ દર્શનથી નહીં, અહીં ભિન્ન દર્શન પણ સમાન જ્ઞાનવાળા લેવા. (3) તે બંનેથી સાધર્મિક, (૪) તે બંનેથી સાધર્મિક નહીં.
દર્શન અને ચાસ્ત્રિની ચઉભંગીમાં પહેલાં બે ભંગ કહે છે.
[૧૬] દર્શનથી સાધર્મિક હોય પણ ચાત્રિથી ન હોય. તે સમાન દર્શનવાળા શ્રાવકો અને અસમાન ચાસ્ટિવાળા સાધુઓ જાણવા. અહીં શ્રાવક માટે કો, સાધુ