Agam Satik Part 35 Pindniryukti Aadi Sutra Gujarati Anuwad

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 84

મૂલ-૫૪૩ થી ૫૪૩
૧૪૯
જે આહાર કરાય તે આહાર્ય, તેનાથી વિપરીત તે અનાહાર્ય. જે જલાદિ સાથે પીવાય તે આઘર્ષ કહેય. [શંકા) ચૂર્ણ અને વાસમાં શો તફાવત છે ? (સમાઘાન સામાન્ય વસ્તુથી બનેલ શુક કે આદ્ધ ભૂકો તે ચૂર્ણ, સુગંધી વસ્તુથી બનેલ, અતિ પીસાયેલ તે વાસ કહેવાય. પાદલેપનયોગનું દૃષ્ટાંત –
અચલપુરનગર પાસે કૃષ્ણા અને છેલ્લા બે નદી, વચ્ચે બ્રહ્મ નામે દ્વીપ છે. ત્યાં ૪૯ તાપસો સાથે દેવશર્મ કલપતિ વસંતો હતો. પોતાના તીર્થની પ્રભાવના કરવા સંક્રાંતિ આદિ દિવસે પારલેપ કરી કૃષ્ણા નદી ઉપર ચાલીને ચલપુર આવતો. લોકો વિસ્મિત થઈને તેનો ભોજનાદિ સત્કાર કરતા. તેઓ શ્રાવકોની નિંદા કરતા કે તમારા ગુરમાં આવી શક્તિ નથી. સમિત સૂરિને વાત કરી. સમિત સૂરિ જાણતા હતા કે આ પાદલેપ કરી લોકોને છેતરે છે. તેમાં કોઈ તપશક્તિ નથી. આચાર્યશ્રીએ કહ્યું- તમે તેને ભોજન માટે નિમંત્રી, પગ ધોઈ નાંખજો. પછી શ્રાવકોએ તેમ કરી બધાં લોકોને બોલાવી નદીએ વળાવવા ગયા પાદલપ ન હોવાથી તે તાપસ કુલપતિ ડૂબવા લાગ્યો. લોકમાં તેની અપભાજના થઈ. તેને બોધ કરવા સમિતસૂરિ ત્યાં પધાર્યા. બધાં લોકો સમક્ષ તેમણે નદીને કહ્યું - હે કૃણા! અમે સામે કાંઠે જવા ઈચ્છીએ છીએ, તે વખતે તેનદીના બંને કાંઠા એક સાથે મળી ગયા. બધાં વિસ્મય પામ્યા. તાપસે દીક્ષા લીધી.
યોગ દ્વાર કહ્યું, હવે ‘મૂલ' નામક દ્વાર કહે છે – • મૂલ-૫૪૮ થી ૫૫૪ :
[૫૪૮] ભિન્ન યોનિક કન્યા સંબંધે દષ્ટાંત છે, વિવેચન થકી ગાથાર્થ જાણવો. [૫૪] તેમાં પહેલ અને ઉદ્દાહ નામે દોષ લાગે છે.
[ષષo] વિવાહ સંબંધે પુત્રીનું દષ્ટાંત છે. [૫૧] વિવાહ સંબંધે પુત્રનું દૃષ્ટાંત છે. ગાથા, વિવેચનથી જાણતો. [૫૫૨,૫૫૩] આદાન અને પશ્તિાડ બે અવયવની વ્યાખ્યા એક દષ્ટાંત દ્વારા કહી છે. ગાથાર્થ વિવેચનમાં છે.
પિપ૪] મુલકમમાં દોષ :- સંખડી કરવામાં છકાયની વિરાધના થાય, એકમાં કામની પ્રવૃત્તિ કરે, એકમાં ઉહાદિ થાય. એકમાં માવજીવ ભોળાંતરાય થાય છે.
• વિવેચન-૫૪૮ થી ૫૫૪ ;
[૫૪૮] કોઈ નગરમાં ધન નામે શ્રેષ્ઠી હતો, તેની પત્ની ધનપિયા, બી સુંદરી હતી. તેણી ભિન્નયોનિવાળી હતી. આ વાત માતા જાણતી હતી પિતા નહીં. કોઈ શ્રેષ્ઠીપુત્ર સાથે વિવાહ થયો. માતાને થયું કે આનો પતિ જો તેણીને ભિન્નયોનિકા જાણશે તો આ દુ:ખી થશે. કોઈ સાદુને બધી વાત જણાવી. સાધુએ તેણીને આગમન અને પાનઔષધ આપ્યા. તેનાથી તે અભિન્ન યોનિવાળી થઈ.
[૫૪૯] ચંદ્રાનના નગરીમાં ધનદત્ત સાર્થવાહ, ચંદ્રમુખી તેની પત્ની હતી. બંનેને કોઈ દિને પરસ્પર કલહ થયો. ધનદd બીજી શ્રેષ્ઠીપુમી પરણવા વિચાર્યું. તે વાત ચંદ્રમુખીએ જાણી. તેણીને ઈર્ષ્યા થઈ. અંધાપરિજિત નામે સાધુ ભિક્ષાર્થે આવ્યા.
૧૫o
પિંડનિર્યુક્તિ-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ ચંદ્રમુખી પાસે સપત્નીની વાત સાંભળી, સાધુએ તેણીને ઔષધ આયુ, કહ્યું કે આ કોઈ રીતે તેણીને ખવડાવી દેજે. જેથી તે ભિન્નયોતિકા થશે અને તે વાત તારા પતિને કહેજે, જેથી પરણશે નહીં.
ઉક્ત બંનેમાં આ દોષ છે - ચાવજીવ મૈથુન પ્રવૃત્તિ થાય. જો સ્ત્રી આ વાત જાણે તો તેને સાધુ ઉપર દ્વેષ થાય, પ્રવચન ઉEાહણા થાય.
[૫૫] કોઈ ગૃહપતિની પુત્રી યુવાન થઈ, કોઈ સાધુ ભિક્ષાર્થે આવ્યા. સાધુએ તેણીની માતાને કહ્યું કે- આને નહીં પરણાવો તો કોઈ યુવાન સાથે કાર્ય આચરી કુળને મલિન કરશે. લોકશ્રુતિ પણ છે - x • પરણાવી દેવી.
[૫૫૧] કોઈ ગામમાં કોઈ કુટુંબીનો પુત્ર ચૌવનને પામેલ હતો. તેને જોઈ સાધુ, તેની માતાને કહે કે – આ તમારો પુત્ર યૌવનને પામ્યો છે, તો તેને કેમ પરણાવતાં નથી ? પરણીને પત્નીના સ્નેહથી સ્થિર થશે, ન પરણ્યો તો કોઈ સ્વચ્છંદાચારી સ્ત્રી સાથે ચાલ્યો જશે. તેના કરતા પરણાવી દો.
[૫૫૨,૫૫૩] સંયુગ નામે નગર હતું. સિંધુરાજ રાજા હતો, તેને બે પત્ની હતી • શૃંગારમતી, જયસુંદરી, શૃંગારમતીને ગભધાન થયું. જયસુંદરીને માત્સર્યથી ધૃતિ થઈ. કોઈ સાધુ આવ્યા, તેણીને પૂછ્યું કે કેમ દુઃખી છે? સપનીનો વૃતાંત સાંભળ્યો. તેણીને ગર્ભાધાનનું વચન આપ્યું. તેણી બોલી કે- મને પુત્ર થશે તો પણ યુવરાજપણું નહીં પામે. સાધુએ બે ઔષધ આયા - (૧) તેણીના ગર્ભાધાનનું (૨) સપનીના ગર્ભના પાતનનું
[૫૫૪] વિવાહ કાર્યમાં છકાયની વિરાધના થાય છે. એક સ્થાને અક્ષત યોનિપણું અને ગર્ભાધાન કરવામાં મૈથુન પ્રવૃત્તિ થાય - પરંપરા ચાલે છે. ગર્ભપાતાદિ કરાવતા પ્રવચનની મલિનતા, આત્માનો વિનાશાદિ થાય છે. ક્ષતયોતિકરણથી ચાવજજીવ ભોગાંતરાય અને ઉડાતાદિ થાય છે.
આ પ્રમાણે ઉત્પાદનોના ૧૬-દોષો કહ્યા. હવે ગ્રહણૌષણા કહે છે – • મૂલ-પપપ થી પ૫૮ -
[પપs] એ પ્રમાણે ઉદ્ગમ અને ઉત્પાદનાથી વિશુદ્ધ, ગવેષણા કરેલ તથા ગ્રહણની વિશોધિએ કરીને વિશુદ્ધ એવા પિંડનું ગ્રહણ થાય છે. • પિપ૬] • સાધુથી ઉત્પન્ન થયેલા દોષો ઉત્પાદનોના છે, એમ તું જાણ. પોતાથી અને પરથી ઉત્પન્ન થયેલા દોષો ગ્રહëષણાના છે, તેને હું કહીશ. - [૫૫] - શકિત તથા ભાવથી અપરિણત બે દોષો સાધુથી ઉત્પન્ન થયેલા છે, બાકીના આઠે દોષો નિશ્ચયથી ગૃહસ્થ વડે ઉત્પન્ન થયેલા તું જાણ. • પિપ૮] • ગ્રહણ એષણાના નિક્ષેપ - નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય, ભાવ એ ચાર ભેદે છે. તેમાં દ્રવ્યમાં વાનરયૂથટાંત અને ભાવમાં દશ પદો છે.
• વિવેચન-પપપ થી પ૫૮ :પિપપ ઉદગમ અને ઉત્પાદનારૂપ દોષથી રહિત ગવેષણા કરેલા પિંડનું ગ્રહણ